آموزش الکترونیکی چیست؟

توسعه فناوری اطلاعات و ارتباطات، به‌خصوص اینترنت، الگوی جدیدی را در فرایند آموزش و یادگیری ایجاد کرده است. آموزش الکترونیکی، نظام آموزشی نوینی است که در آن، تمامی فرایند آموزش و یادگیری به‌وسیله فناوری اطلاعات و ارتباطات صورت می‌گیرد. انعطاف‌پذیری فوق‌العاده، دانشجومحوری، و وابسته نبودن به محدودیت‌های مکانی و زمانی از ویژگی‌های اساسی آموزش الکترونیکی است.

به عبارت ساده آموزش الكترونیكی به ما قدرت یادگیری خارج از محیط فیزیكی كلاس و دانشگاه را میدهد . آموزش از راه دور هم اكنون سالها است كه در دنیا متداول و رایج است . اما تركیب این نوع آموزش با اینترنت منجر به ابداع روش جدیدی از نحوه تدریس به نام e-learning شده است. 
آموزش الكترونیكی در عین حال كه بسیار موثر و كار آمد است از لحاظ تجاری نیز مقرون به صرفه است و به سرعت قابل دسترسی برای تمامی افراد از هر قشر و موقعیتی می باشد . یكی از نكاتی كه در این روش از آموزش توجه افراد بسیار زیادی را به خود جلب كرده است ، آزادی در انتخاب موضوعات و سر فصلهای مورد علاقه افراد است . در این روش هیچ كس برای آموزش حد و مرزی روشن ندارد و به راحتی میتواند به اطلاعات تمامی رشته های علمی در حداقل زمان ممكن دسترسی پیدا كند.

تعریف آموزش مجازی E-learning

آموزش الکترونیکی یا E-Learning به طور خلاصه عبارت است از استفاده از IT فناوری اطلاعات در امر آموزش. این کار عمدتاً از طریق نرم‌افزارها، یا اینترنت، یا تلفیقی از این دو صورت می‌پذیرد. آموزش الکترونیکی یا E-Learning به طور خلاصه عبارت است از استفاده از IT فناوری اطلاعات) در امر آموزش. این کار عمدتاً از طریق نرم‌افزارها، یا اینترنت، یا تلفیقی از این دو صورت می‌پذیرد.

به طور کلی منظور از E-Learning یا آموزش الکترونیکی بهره‌گیری از سیستم‌های الکترونیکی مثل کامپیوتر، اینترنت، دیسک‌های چندرسانه‌ای، نشریه‌های الکترونیکی و خبرنامه‌های مجازی نظایر این‌هاست که با هدف کاستن از رفت و آمدها و صرفه‌جویی در وقت و هزینه و در ضمن یادگیری بهتر و آسان‌تر صورت می‌گیرد.

البته سیستم‌‌هایی که تحت E-learning قرار می‌گیرند و امکان یادگیری از راه دور را فراهم می‌کنند بسیار متنوع هستند، ولی در وهله اول آنچه که مهم است آگاهی علاقه‌مندان از نوع این سیستم‌ها و انتخاب صحیح و نحوه استفاده درست از آن‌هاست. این سیستم‌ها گاهی می‌توانند جایگزین کلاس‌های حضوری هم باشند. در عین حال برای افراد سخت‌کوش و علاقه‌مند می‌تواند مکمل کتاب و کلاس باشد.

روش های آموزش الکترونیکی

آموزش الکترونیکی روش‌های آموزشی کنونی را تکمیل می‌کند و در بعضی از موارد جایگزین آن می‌شود. یکی از رویکردهای اصلی آموزش الکترونیکی، آموزش ترکیبی به معنی به‌کارگیری بیش از یک رسانه در امر آموزش است که از این موارد می‌توان به ترکیب آموزش توسط معلم و ابزارهای بر پایه وب اشاره کرد که البته با این روش، آموزش الکترونیکی جایگزین آموزش کنونی نمی‌شود، بلکه آن را تکمیل می‌کند. هرچند که در موارد بسیاری آموزش الکترونیکی به‌تنهایی می‌تواند پاسخ‌گوی نیازهای آموزشی باشد.

با تولید محتوای الکترونیکی میتوان آموزش الکترونیکی را اثر بخش تر کرد . در واقع آموزش میتواند به صورت فیلم های آموزشی و یا پادکستهای صوتی در اختیار مخاطبان قرار بگیرد.

در قرن جدید تنها چیزی که شما را می‌تواند از بقیه رقبا جلوتر بیندازد، یادگیری سریع‌تر است. هم‌زمان و همراه با تحولات و تغییرات وسیعی که در جهان به‌وجود آمده است، رویکردها و دیدگاه‌های اندیشمندان نسبت به آموزش و یادگیری نیز تحولاتی داشته است .

بهتر است مقایسه ای بین آموزش سنتی و آموزش الکترونیکی داشته باشیم:

۱- در مقایسه با آموزش سنتی، آموزش الکترونیکی دارای جذابیت بیشتری است و رغبت و انگیزه بیشتری برای یادگیری در دانش‌آموز ایجاد می‌کند.
۲- در آموزش سنتی، معمولاً تمام شاگردان باید در یک زمان معین حجم مشخصی از مطالب درسی را یاد بگیرند در حالیکه در آموزش الکترونیکی هر شاگرد مجاز به پیش‌روی با سرعت خاص خود است.

۳- در آموزش الکترونیکی، نقطه مرکزی و محوری چگونگی ارائه درس شاگرد است نه معلم و دروس براساس سطح توانایی شاگرد ارائه می‌شود.
۴-مواد آموزش الکترونیکی می‌توانید اثربخشی آموزش را افزایش بخشد، زیرا آنها موادی هستند که به خوبی مورد ارزشیابی، بازنگری، اصلاح و تولید مجدد و انبوه قرار می‌گیرند.

مزایای آموزش الکترونیکی

امروزه با پیدایش آموزش الکترونیکی دیگر تصورات قبلی نسبت به تهیه جا ومکان برای تحصیل و آموزش مجازی از بین رفته است اکنون با به صحنه آمدن دانشگاهها و مراکز آموزش مجازی دیگر نیازی به ترک منزل و صرف هزینه گزاف برای مسافرت و اسکان نیست و هر فردی در هر زمان و مکانی می تواند از این امکانات استفاده نماید افزون بر آن ، ساعات شروع وخاتمه کلاسها ثابت نیست و دانشجویان در هر زمان می توانند در سر کلاس حضور پیدا کنند یکی از نکات مهمی که در این نوع آموزش مطرح است آزادی عمل در انتخاب موضوع وسر فصلهای مورد علاقه افراد است.

به طور کلی می توان این مزایا را به صورت زیر بر شمرد :

۱-عدم نیاز به حضور فیزیکی استاد در کلاس درس:

از آنجا که در این نوع آموزش کلیه ارتباطات از طریق اینترنت انجام می شود لزومی به حضور فیزیکی مدرس و فراگیر در کلاس نیست . تنها کافی است مدرس یا فراگیر از طریق یک دستگاه کامپیوتر ازمنزل یا نزدیک ترین مرکز متصل به اینترنت به دانشگاه مجازی متصل شوند این امر خود سر منشأ مزایا دیگری است چرا که با این اوصاف دیگر نیازی به صرف هزینه برای ساختمان سازی آموزشی نخواهد بود . از سوی دیگر در شهرهای بزرگ منجر به کاهش رفت و آمد درشهر وکمتر شدن ترافیک شهری وآلودگی هوا می شود .

۲- عدم کلاس درس به زمان خاص :

هر چند که این سیستم آموزشی از تکنولوژی های کنفرانس از راه دور و مانند آن که نیاز به حضور در پشت کامپیوتر در زمان خاص دارد پشتیبانی می کند ولی قسمت اعظم این سیستم مبتنی بر دروسی است که هر زمان فراگیر اراده کند می تواند به سایت آموزش متصل شود و دروس را دریافت کند این سیستم برای افراد شاغل که وقت آزاد محدودی برای تحصیل دارند کاملا مناسب است .

۳- کیفیت بالای ارائه دروس :

در آموزش واقعی درس توسط یک مدرس ارائه می شود که این امر مطلوب نیست ، چرا که کیفیت مطالب ارائه شده در کلاس به پارامترهای زیادی مانند وضعیت روحی مدرس ، گرما و سرمای محیط کلاس و … که می تواند تاثیر منفی داشته باشند بستگی دارد ولی در آموزش مجازی این مشکلات وجود ندارد . در این نوع آموزش دروس توسط تیم های مجرب آمده می شوند وبا استفاده از تکنولوژی های مدرن و متنوع چند رسانه ای به نحو مطلوبی ارائه می شوند در ضمن فراگیر می تواند به کرات مطالب ارائه شده در جلسه خاصی را مشاهده کند و این لحاظ کیفیت آموزش بهبود می یابد.

۴- پشتیبانی از تعداد زیادی فراگیر در یک درس :

در آموزش واقعی معمولا به خاطر محدویت های کلاسها و همچنین به خاطر بازدهی این مشکل وجود دارد که فراگیران ممکن است به خاطر تکمیل ظرفیت نتوانند در دروس ثبت نام کنند این مشکل طبعا در آموزش مجازی وجود ندارد و فراگیران ثبت نام شده در یک کلاس یا در یک درس می توانند هزاران نفر باشند.

۵- بالا بردن سطح علمی جامعه

د رآموزش های واقعی معمولا به خاطر محدودیت امکانات از لحاظ مکان ، اساتید وغیره هر ساله تعداد محدودی دانشجو از طریق آزمون هایی که برگزار می شود موفق به ورود به دانشگاه می شوند در صورتی که در دانشگاه مجازی این محدودیت ها وجود ندارد بنابر این تمامی افراد علاقه مند به تحصیل شانس ادامه تحصیل در دانشگاه را پیدا می کنند که این امر مطمئنا در بالا بردن سطح علمی وفرهنگی جامعه موثر است .

آموزش الکترونیکی و رابطه آن با آموزش سنتی

آموزش الکترونیکی روش‌های آموزش کنونی را تکمیل می‌کند و در بعضی موارد جایگزین آن می‌شود.

یکی از رویکردهای اصلی آموزش الکترونیکی «آموزش ترکیبی» است که به معنای به‌کارگیری بیش از یک رسانه در امر آموزش، مانند ترکیب آموزش توسط معلم و ابزارهای وب است.

البته در این روش، آموزش الکترونیکی جایگزین آموزش کنونی نمی‌شود بلکه آن را تکمیل می‌کند، هر چند برخی محققان بر این باورند که در بسیاری از موارد، آموزشی الکترونیکی می‌تواند به تنهایی پاسخگوی نیازهای آموزشی باشد.

تفاوت آموزش سنتی و یادگیری الکترونیکی

1. فرایند: در رویکرد سنتی یک روش و محتوای آموزشی برای همه ارائه می‌شود ولی در شیوه مدرن، روش و محتوا برای هر آموزش سفارشی شده است.
2. زمان: در رویکرد سنتی یک بازه زمانی برای همه یادگیرنده‌ها لحاظ می‌شود ولی در روش نوین، بازه زمانی معمولاً توسط خود آموزش‌گیرنده تعیین می‌گردد.
3. مکان: در شیوه سنتی، یک محل آموزش به همه اختصاص می‌یابد ولی در رویکرد مدرن، هر مکانی که آموزش‌گیرنده بتواند به مطالب آموزشی دسترسی پیدا کند، همان جا می‌شود کلاس درس.

نتیجه:

استفاده از آموزش الکترونیکی در کشوری که با افزایش بی رویه جمعیت روبرو بوده است و این جمعیت در نقاط مختلف شهری و روستایی پراکنده اند و ساختن کلاس درس برای آنها بسیار هزینه بر و زمان گیر است می تواند خیلی مفید باشد. اما باید بدانیم که برای انجام هر کار نو باید پیش نیاز های آن را فراهم کرد که موارد زیر نمونه هایی از این پیش نیاز ها می باشند:

– ایجاد نگرش مثبت به استفاده از رایانه در میان تمام اقشار جامعه به ویژه دبیران, دانش آموزان و اولیا آنها

– تجهیز مدارس به رایانه و ایجاد تسهیلات برای دبیران و دانش آموزان جهت خرید رایانه

– ایجاد زیر ساخت اینترنتی لازم برای انتقال داده های دیجیتالی و فرآورده های چند رسانه ای صوتی و تصویری