یادگیری الکترونیکی در مدارس 

 باید توجه کنید که یادگیری فقط در کلاس درس صورت نمی‌گیرد و در هر زمان و در هر مکان می‌توان آموخت. امروزه یکی از روش‌های یادگیری، یادگیری الکترونیکی است. در این راستا و برای خودآموزی یا در واقع یادگیری فرد محور، یکی از روش‌هااستفاده از یادگیری الکترونیکی است. در این مقاله سعی شده است تعریف و مزایای استفاده از آموزش الکترونیکی بیان شود.

یادگیری الکترونیکی 

امروزه با گسترش فناوری های  اطلاعاتی و ارتباطی، روش کسب و کار، فعالیت های روزمره، ارتباط با دیگران، دستیابی به اطلاعات و به طور کلی تمامی ارکان زندگی بشر دچار تحولی عظیم گشته است. یادگیری الکترونیکی و کسب دانش نیز در این میان مستثنی نمانده است. هرچند بشر از دیرباز فناوری و ابزار را در خدمت آموزش و فراگیری اش بکار گرفته ولی شاید هیچگاه مانند امروز، آموزش و فراگیری با تحولات شگرفی که نشات گرفته از بکارگیری فناوری های نوین اطلاعاتی و ارتباطی مانند اینترنت، لوح فشرده و سیستم های چند رسانه ای می باشد، روبرو نگشته است. این فناوری ها عمدتا با هدف ارتقاء سطح کیفی ارائه خدمات آموزشی و نیز اهدافی چون گسترش تعداد مخاطبین، آموزش دهندگان و موسسات آموزشی (و حتی شرکت ها و مراکز کسب و کار) را قادر می سازند تا به صورتی مقرون به صرفه و در کوتاه ترین زمان ممکن مطالب و محتویات مورد نظر را به دانشجویان، مشتریان و به طور کلی مخاطبین منتقل نمایند.

تعریف یادگیری الکترونیکی

مفهومی است بیانگر بکارگیری فناوری های اطلاعاتی و ارتباطی در فرآیند آموزش. به عبارت دیگر محتوای دوره آموزشی با استفاده از انتقال متن، صدا و تصویر به فراگیر ارائه می شود تا با بهره گیری از ارتباط دو سویه بین فراگیران و اساتید یا بین خود فراگیران، برگزاری دوره های آموزش الکترونیکی در بالاترین سطح از هر مکان و در هر زمانی میسر می شود.

آموزش الکترونیکی به صورت دوره های همزمان(synchronous) یا غیر همزمان(asynchronous) ارائه می شود.

در آموزش همزمان همه کاربران به طور مستقیم با یکدیگر در ارتباطند اما از طریق ابزارهای فناوری مانند چت، ویدیوکنفرانس و فضاهای کلاس مجازی، در حالی که در آموزش ناهمزمان، مانند ارتباط از طریق محتوا، انجمن ها، تکالیف، پست الکترونیکی، ارتباط آموزشی با تاخیر برقرار می شود.

به طور کلی از دلایل ضرورت رویکرد به آموزش الکترونیکی می توان به دو مورد زیر اشاره کرد:

الف-دائمی شدن فرایند آموزش

ب-افزایش هزینه های جاری دوره های آموزشی رایج

آموزش و یادگیری الکترونیکی

یادگیری الکترونیکی به آن نوع یادگیری اطلاق میشود که در محیط شبکه و اینترنت و در ساختی رسمی به وقوع میپیوندد و مجموعهای از فناوریهای چند رسانه ای در ایجاد آن به کار میروند.

ضرورت آموزش و یادگیری الکترونیکی در مدارس

امروز شکل سنتی کلاسهای درس رو به افول است. روز به روز بر تعداد مدارس هوشمند افزوده میشود. مدارس هوشمند مدارسی هستند که با داشتن امکانات ارتباطی کافی و با اتصال به شبکه های ملی و جهانی، دسترسی معلم و دانش آموز را به منابع عظیم علمی و محتوای آموزشی فراهم میکنند. آموزش در اینگونه مدارس به کمک رایانه از طریق شبکه هایی مانند اینترنت، اینترانت و اسکترانت و به صورت چند رسانهای انجام میشود. به عبارت دیگر، محتوای برنامه های درسی با استفاده از صدا، تصویر، متن، فیلم و... ارائه میشود. بهره گیری از تعامل و ارتباطات دوسویه و چند سویه بین معلم و شاگرد و نیز بین شاگردان، کیفیت فرآیند یاددهی یادگیری را به بالاترین سطح خود میرساند. میدانیم که یکی از اهداف عالی نظام تعلیم و تربیت، افزایش کیفیت یادگیری دانش آموزان و رشد علمی و فرهنگی آنان است. استفاده از فناوری های نوین آموزشی و بهره گیری از آنها در مراکز آموزشی، هرچند که نمیتواند یگانه ابزار مقابله با تهدیدها و رهایی از امواج خروشان تغییرات پرشتاب جامعه بشری باشد، اما به موسسات نوید میدهد که با استفاده مستمر از این فناوری، حداقل یک گام جلوتر از رقبای خود حرکت کنند.

مزایای آموزش و یادگیری الکترونیکی در مدارس

امروز با پیدایش آموزش الکترونیکی، تصورات قبلی در زمینه نیاز به امکانات فیزیکی بسیار برای امر آموزش و یادگیری در سطح عمومی و آموزش عالی متحول و دگرگون شده است اکنون با به صحنه آمدن مراکز آموزش الکترونیکی، امکان یادگیری در هر زمینهای، برای هر فردی و در هر زمان و مکانی به صورت مادام العمر فراهم است. از این جمله مزایای آموزش و یادگیری الکترونیکی این موارد قابل ذکرند: - کاهش استرسها و فشارهای روانی در دانش آموزان از طریق گسترش یادگیریهای تعاملی، فردی و مجازی - تحقق عدالت آموزشی از طریق گسترش دسترسی به دامنه وسیعی از محتوای الکترونیکی -افزایش مشارکت معلمان و دانش آموزان در فرآیند تعلیم و تربیت و تولید محتوای بومی و محلی - افزایش امکان نظارت و کنترل دقیق یادگیری دانش آموزان و ارزشیابی از آموخته های آنان از طریق آموزش و ارزشیابی مجازی و...

موانع و چالشهای آموزش و یادگیری الکترونیکی

مهمترین چالشهایی که بر سر راه آموزش الکترونیکی در ایران وجود دارد عبارتند از: 1-کمبود زیرساختهای فنی و مخابراتی 2 -نیاز مخاطبان به سواد رایانهای 3 -لزوم تهیه محتوای درسی الکترونیکی 4 -محدود بودن مدرسان راغب به کار در این حیطه 5 -لزوم سرمایه گذاری در زمینه فناوری اطالعات 6 -نبود نیروی انسانی آموزش دیده و مناسب 7-نبود ارتباط چهره به چهره بین مدرس و دانش آموز 8 -بومی نبودن محتوای آموزشی 9 -لزوم تایید محتوای دوره ها توسط سازمانها و ادارات 10 -وجود نظام آموزشی متمرکز و یکسویه در برنامه ریزیهای آموزشی و درسی 11-نبود شبکهای واحد در سطح کشور، برای حمایت از پشتیبانی

تاثیر آموزش الکترونیکی در بهبود آموزش معلمان

شواهد به دست آمده از بررسیهای تحقیقاتی نشان از آن دارد که فنون تدریس و نوع تفکر معلمان، بر بکارگیری آموزش الکترونیکی و در نتیجه پیشرفت دانش آموزان تاثیر بسزایی دارد.

دانش معلمان: روش بکارگیری آموزش الکترونیکی در کلاس درس تحت تاثیر دانش معلمان درباره تحت تاثیر دانش معلمان درباره موضوع مورد تدریس و نیز ارتباط فناوری اطلاعات با آن قرار دارد. بعضی از معلمان منابع فناوری اطلاعات را که به موضوع درسی خاصی مربوط است، انتخاب میکنند. شواهد نشان میدهد، وقتی معلمان دانش خود را در زمینه موضوع درس و شیوه یادگیری دانش آموز به کار میبندند، به کارگیری فناوری اطلاعات بیشترین اثر مستقیم را برپیشرفت شاگردان میگذارد.

دانش مربوط به فن معلمی: باورها و ارزشهای مربوط به فن آموزش یا روش تدریس معلم نقش مهمی در شکل دادن به فرصتهای یادگیری از طریق فناوری ایفا میکند.

اعتماد معلمان در به کارگیری فناوری اطلاعات: اگر معلم سازماندهی دانش آموزان را بر مبنای فعالیتهای مبتنی بر فناوری اطلاعات تنظیم کند، کارایی گروهی و فردی دانش آموزان نیز میتواند به موازات آن بیشتر باشد.

سازماندهی: اگر معلمان نتوانند تشخیص دهند که اتخاذ رویکردهای جدید تدریس، طرح درس و برنامه درسی، از جمله ضروریات تعامل است، در فرآیند یاددهی – یادگیری محدود خواهد شد.

به نقل از مجله رشد تکنولوژی، آموزش الکترونیکی به عنوان یکی از دستاوردهای عصر اطلاعات روز به روز گسترش مییابد، لذا با توجه به موانع و چالشهای فراوان پیش روی آموزش الکترونیکی، الزم است سازمانها و به خصوص مدارس، در استفاده از این فناوری جدیتر بکوشند.

پیشنهاداتی برای بهره گیری بیشتر از آموزش الکترونیکی ارائه میشود

• حمایت آموزش و پرورش و سایر سازمانها از آموزش و یادگیری الکترونیکی
• برگزاری کالسهای آموزش ضمن خدمت برای معلمان، گردهماییهای علمی
• آموزشی و همایشهای تخصصی
• آموزش عمومی مردم در زمینه فناوری اطلاعات و آگاه کردن مردم از این فناوری از طریق شبکه آموزشی صداوسیما
•  دقت الزام در انتخاب محتوای مطالب آموزش الکترونیکی در مدارس
• استفاده از افراد دارای مهارتهای مدیریتی و نظارتی در زمینه آموزش و یادگیری الکترونیکی در مدارس
• تشکیل کلاسهای زبان انگلیسی و رایانه برای معلمان و کار کردن با رایانه
•  تشکیل کلاسهای زبان انگلیسی و رایانه برای دانش آموزان از دوره ابتدایی یا استفاده از بازیهای رایانه ای 
•  تقویت فناوری نوین آموزشی در مدارس و اعطای اینترنت رایگان و ساخت ایمیل برای معلمان و شاگردان
•  جایگزین کردن سی دی های آموزشی به جای کتابهای درسی و لغتنامه در نظام آموزشی