آموزشی مجازی چیست؟

دوره آموزش مجازی به دوره ای گفته می‌شود که به صورت برخط (آنلاین) و با استفاده از اینترنت برگزار می‌شود. دوره آموزشی مجازی کاملا زنده بوده و با آموزش های ویدئویی از پیش ضبط شده تفاوت اساسی دارد. در واقع این دوره های آموزشی کاملا تعاملی و دوطرفه است، یعنی شرکت کنندگان در دوره آموزشی مانند دوره های آموزشی حضوری، در هر زمانی از دوره که سوالی در مورد موضوعات مطرح شده در دوره از مدرس داشته باشند، می توانند از طریق پنل گفت و گوی موجود در زیرساخت آنلاین و یا به صورت صوتی یا تصویری، سوال خود را در همان لحظه از مدرس دوره آموزش مجازی بپرسند تا مدرس به سوال آنها پاسخ دهد.

مقدمه آموزش مجازی

ورود تکنولوژی به عرصه اطلاعات و پدید آمدن فناوری اطلاعات ( Information Technology )وتولید محتوای الکترونیکی تمام ابعاد زندگی بشری را متحول کرد. و روند انجام امور کلی با گذشته های نه چندان دور از نظر کیفی وکمی تغییرکرده که در نتیجه این تغیر وتحولات ، دانشگاهها ومراکز آموزشی با پدیده جدیدی به عنوان تکنولوژی آموزشی ( فناوری آموزشی ) رو به رو شده اند که این پدیده آموزش را از حالت سنتی خارج ساخته و جریان خاصی به آن بخشیده است . و با پیدایش کامپیوتر وبه دنبال آن شبکه های کامپیوتری و وب جهانی در دهه های آخر قرن بیستم نوع دیگری از آموزش و مکانهای آموزشی را فرا روی دانشجویان وفراگیران قرار داده است . تحول ابزار ها و روش های آموزش در جهتی است که هر فرد در هر زمان و هر مکان بتواند با امکانات خودش و در بازه زمانی که خودش مشخص می کند مشغول یادگیری شود. این نوع آموزش شالوده ای از کاربرد تکنولوژی ، ارتباطات ، مفاهیم روانشناختی ، حرفه ای وآکادمیک بر اساس معیارها واستاندارد های معمول است که بنا به اهداف ، نیازها و واقعیت های موجود جوامع شکل خاصی به خود می گیرد. آموزش به کمک فناوری های نوین در مدت زمان کوتاهی که از زمان پیدایش آن می گذرد توانسته شیوه های آموزشی را در سطح بسیار گسترده دگرگون کند . فناوری حیرت‏انگیز و اعجاب آور اطلاعات (IT) چنان در حال پیشرفت و دگرگونی جهان است که برخلاف تفکر گذشته مبنی بر تلقی عصر آینده به «عصر ارتباطات» برخی دانشمندان و متفکران، عصر آینده را «عصر مجازی» نامیده‏اند، زیرا در این دوره، که هم اکنون در آغاز آن هستیم، فناوری اطلاعات می‏تواند به ازای هر واقعیت یا پدیده، یک بدل مجازی، بسازد. مواردی همچون تجارت الکترونیک، فروشگاه الکترونیک، بانک الکترونیک، بازی‏های کامپیوتری، پست الکترونیک و دهها و صدها مورد دیگر مؤید این مدعاست. یکی از مظاهر بسیار مهم فناوری اطلاعات در بعد آموزش متجلی گشته است که از آن با عبارتی مثل آموزش مجازی (Virtual Education) یا آموزش آنلاین( Online Education) و یا آموزش الکترونیک (E-Learning) و... یاد می‏شود. شاید مهمترین دستاورد این فناوری برای بشر بشارت تحقق عدالت آموزشی باشد.آموزش مجازی این نوید را به بشر داده است که با گذشت زمان، مکان و مرزها به راحتی می‏تواند وارد هر خانه‏ای شود و فراگیران تشنه آموزش را از یادگیری سیراب کند.

تاریخچه آموزش مجازی در جهان

آموزش مجازی برای اولین بار در قرن 19 به‌عنوان تحصیلات مكاتبه‌ای(Correspondence Study) شناخته شد. پس از چندی تحصیلات مکاتبه‌ای با استفاده از سیستم پستی فراگیر شد و مدارس و دیگر موسسه‌های دارای صلاحیت به ارایه آموزش مجازی با استفاده از پست پرداختند و ارتباط نوشتاری معلمان و دانش‌آموزان را برقرار کردند. ایالات متحده تنها کشور ارایه‌دهنده تحصیلات مکاتبه‌ای نبود، بلکه کشورهای اروپایی نیز از اوایل دهه 1840 دوره‌هایی برای آموزش خلاصه‌نویسی و زبان ارایه كردند.

در سال 1837 به‌خاطر هزینه‌های پستی, یک آوانگار انگلیسی به نام ایزاک پیتمن(Isaac Pitman) از تندنویسی(Shorthand) برای تدریس دوره‌های مکاتبه‌ای در بریتانیا استفاده کرد. وی روش خود را كه مبتنی بر اصول آوایی به‌جای اصول املایی بود، در سال 1837 در کتابی به نام “الگوی صحیح تندنویسی” توضیح داد. روش خلاصه‌نویسی پیتمن در سال 1852 توسط برادرش بن پیتمن(Benn Pitman) در آمریکا معرفی شد. بن یک موسسه صدانگاری در ایالت اوهایو آمریکا برای تدریس خلاصه‌نویسی و نیز انتشار آثار مرتبط با آن بنیاد نهاد. روش خلاصه‌نویسی پیتمن با 15 زبان تطبیق داده شده و امروزه یکی از پركاربردترین روش‌های خلاصه‌نویسی در جهان است.

در سال 1844 ساموئل مورس(Samuel Morse) تلگراف الکتریکی را اختراع کرد. نخستین خط تلگراف بین شهرهای بالتیمور و واشنگتن در آمریکا کشیده شد و اولین پیامی كه مورس ارسال کرد، چنین بود: “خدا چه ساخته است؟” مورس به‌ دلیل ادعاهای حقوقی مخترعان رقیب و همکارانش نتوانست تا سال 1854 اختراع خود را ثبت كند.

تاریخچه آموزش مجازی در ایران

مدت‌ها کتاب اصلی‌ترین منبع اطلاعاتی در امر آموزش محسوب می‌شد، اما تحولات و پیشرفت‌های سریع فناوری اطلاعات و ارتباطات و آموزش الکترونیکی در سال‌های اخیر سبب شده است بسیاری از جنبه‌های زندگی بشر دستخوش تغییرات بنیادین شده و مفاهیم جدیدی شکل گیرد. یکی از حوزه‌های که از این مهم متأثر شده، آموزش و فراگیری است که بسیاری از محدودیت‌های آن امروزه به واسطه پیشرفت‌های فناوری اطلاعات و ارتباطات در حال از بین رفتن است. آموزش الکترونیکی یکی از زمینه‌هایی است که استفاده از آن به جهت ارتقای کیفیت آموزش اجتناب ناپذیر است.

آموزش  الکترونیکی شکلی از یادگیری می‌باشد که از طریق ابزارهای الکترونیکی متنوع  عرضه و با شیوه‌های مختلف کنترل می‌شود و به‌وسیله ساختارهای گوناگون اجرا می‌شود، و اجرای آن بدون محدودیت جغرافیایی و زمانی (یادگیری هم‌زمان/غیرهم‌زمان) می‌باشد.

10 مزیت شرکت در دوره های آموزشی مجازی

شرکت در دوره های آموزش مجازی مزایای متعددی نسبت به دوره‌های آموزشی حضوری دارد که در اینجا به برخی از آنها اشاره می‌کنیم:

1. بهره‌مندی از مزایای آموزش مجازی در منزل

با توجه به اینکه شرکت‌‌کنندگان دوره‌های مجازی اغلب از منزل و با استفاده از رایانه شخصی خود در رویداد شرکت می‌کنند، می‌توانند در شرایط راحت‌تری از لحاظ فیزیکی در دوره آموزشی شرکت نمایند، که این موضوع می‌تواند بر اموزش و یادگیری اسان‌تر تاثیر بسزایی داشته باشد.

2. اتصال راحت تر تجهیزات مربوط به دوره آموزش مجازی

دیگر نیازی نیست که شرکت کننده دوره با خود لپ‌تاپ به دوره آموزشی ببرد و برای او دغدغه باشد که چگونه لپ تاپ و دیگر تجهیزات خود را شارژ نموده و از آنها استفاده نماید، چرا که همه تجهیزات در منزل آماده و متصل هستند و به راحتی می‌توان از آنها برای شرکت رد دوره آموزشی مجازی بهره برد.

3. یادگیری با تمرکز و تسلط بالاتر در آموزش مجازی

بسیاری از اوقات، شرکت کنندگان در دوره‌های آموزشی حضوری از سر و صداها و یا رفت و آمد سایر شرکت‌کنندگان در حین دوره به محل دوره آموزشی گله‌مند هستند و این شرایط را جهت دستیابی به تمرکز و تسلط بالا جهت یادگیری نامناسب می‌دانند. با شرکت در دوره‌های آموزشی مجازی دیگر این مشکلات وجود نخواهد داشت و افراد در اوج تمرکز و تسلط می‌توانند در دوره های آموزشی شرکت نموده و مطالب را به طور کامل فرا گیرند.

4. صرفه‌جویی در زمان در آموزش مجازی

با شرکت در دوره‌های آموزشی مجازی، دیگر لازم نیست که شرکت کنندگان ساعت‌های زیادی را صرف رفت و آمد به محل برگزاری دوره آموزشی، آماده سازی شخصی جهت حضور در بیرون از منزل و… نمایند و به این صورت امکان صرفه جویی زیادی در زمان وجود خواهد داشت.

5. صرفه‌جویی در هزینه در آموزش مجازی

با شرکت در دوره های آموزشی مجازی، دیگر لازم نیست هزینه‌ای جهت سوار شدن تاکسی، آژانس و یا حتی مترو و اتوبوس پرداخت گردد. ضمن اینکه شهریه دوره‌های مجازی به علت عدم اجاره مکان برگزاری و اسان‌تر بودن هماهنگی با افراد، به خودی خود، به مراتب پایین‌تر از شهریه دوره‌های آموزشی حضوری است.

6. بی خطر بودن در آموزش مجازی

شرکت در دوره‌های آموزشی حضوری مستلزم خارج شدن از منزل است که این موضوع می‌تواند خطراتی را به همراه داشته باشد؛ در حالی که جهت شرکت در دوره آموزشی مجازی، هیچ خطری فرد شرکت‌کننده را تهدید نخواهد کرد.

7. امکان شرکت در آموزش مجازی با تجهیزات دیگر

امکان شرکت در دوره آموزشی مجازی با استفاده از تجهیزات دیگر الکترونیکی علاوه بر رایانه شخصی وجود دارد. از این تجهیزات الکترونیکی می‌توان به تبلت و حتی گوشی تلفن همراه اشاره کرد.

8. دریافت آسان‌تر فایل های اموزشی در آموزش مجازی

با توجه به اینکه این دوره‌های آموزشی در بستر اینترنت برگزار می‌شود، مدرس دوره آموزشی به راحتی می‌تواند فایل های آموزشی را جهت دانلود شرکت‌کنندگان در همان پلتفرم دوره آموزشی مجازی بارگذاری نماید تا شرکت‌کنندگان در حین برگزاری دوره نیز به تمام فایل های آموزشی از جمله فایل پاورپوینت ارائه، فایل PDF جزوه و… دسترسی داشته باشند.

9. امکان ضبط آسان‌تر ویدئوی دوره آموزشی در آموزش مجازی

در دوره‌های آموزشی حضوری نیاز هست که مدرس دوره، ویدئوی دوره آموزشی را با استفاده از نرم افزارهای ضبط ویدئو از روی دسکتاپ رایانه، ضبط کند. در بسیاری از موارد، این ویدئو از صدای مناسبی برخوردار نیست و یا اینکه به علت قدم زدن مدرس در کلاس جهت پاسخگویی به سوالات حضار، فیلم نیاز به ویرایش زیادی برای انتشار خواهد داشت. در بسیاری از موارد هم فیلم به درستی ضبط نشده و مقدار زیادی از ویدئوی دوره آموزشی حضوری از بین می رود. در حالی که ضبط فیلم دوره آموزشی ویدئویی به مراتب ساده تر است و تک تک شرکت کنندگان می توانند ویدئوی دوره را شخصا برای استفاده شخصی خود ضبط نمایند.

10. مکتوب شدن بسیاری از مستندات در آموزش مجازی

با توجه به اینکه شرکت در دوره آموزشی مجازی، نیازمند نوشتن متون به جای بسیاری از صحبت های شفاهی معمول در دوره‌های آموزشی حضوری است، همین موضوع باعث می‌شود تا بسیاری از مستندات مانند پرسش و پاسخ ها و یا تمرینات به صورت مکتوب مثلا با استفاده از ایمیل و یا قسمت گفتگوی آنلاین پلتفرم نوشته شده و بعدا قابل استفاده برای شرکت‌کنندگان باشد.