فیلم تولیدمحتوای الکترونیکی در نظام آموزشی

 تولید محتوای الکترونیکی در نظامهای آموزشی

تست امروزه اینترنت و یادگیری الکترونیکی مورد توجه عموم قرار گرفته و در حال حاضر نشان دهنده تلقی آنان از فناوری آموزشی است. با جلوتر رفتن زمان دیگر استفاده از مدلهای قدیمی یادگیری پاسخگوی نیازهای انسان امروز نیستند و این دقیقا همان احساس خلاای است که ما را به سمت دنیای جدید منابع یادگیری رهنمون میشود. ظهور شبکه های ارتباطی گسترده از قبیل اینترنت، در کنار ابزار و امکانات آموزشی پیشرفته، باعث تحول در روشهای آموزشی شده و این امکان را فراهم کرده است تا بتوان طیف وسیعی از جویندگان علم را در نقاط مختلف و از فواصل دور و نزدیک تحت پوشش شبکه آموزشی در آورد.

افزایش روز افزون اطلاعاتی که مشخصه کسب و کار امروزی است، نیاز به یادگیری را مهمتر از همیشه می کند، اما میزان این یادگیری و سرعتی که با آن باید بیاموزیم می تواند تحت کنترل در آید. با جلوتر رفتن زمان دیگر استفاده از مدلهای قدیمی یادگیری پاسخگوی نیازهای انسان امروز نیستند و این دقیقا همان احساس خلا ای است که ما را به سمت دنیای جدید منابع یادگیری رهنمون میشود. گاها در نظام آموزشی دیده میشود که یادگیری و آموزش معمولا هم معنی تلقی میشوند، در حالی که هم معنی نیستند .

آموزش راهی است که شالوده و اساس چیزی توسط آن منتقل می شود و در واقع یادگیری را که همان روش درونی ما برای تبدیل اطلاعات به دانش است حمایت و پشتیبانی می کند. در کسب و کار یادگیری ابزاری برای رسیدن به غایت و هدف نهایی است.

هدفی که یکی از نتایج آن افزایش کارایی است. این در حالی است که آموزش در جهت دادن یادگیری به شکل خاص وارد میدان می شود و یادگیرندگان را در بدست آوردن مهارتی جدید یا استفاده از دانشی جدید در روشی خاص یا در سطح خاصی از تخصص و کارایی پشتیبانی می کند. فناوری اینترنت راه حلی برای وقوع انقلابی عمیق و ژرف در یادگیری است. اما باید بخاطر سپرد که فناوری، در هر نوع آن، ابزار است نه راهبرد.نقش آموزش کلاسی به صورت سنتی مهم و پایدار است.

کسانی که عقیده دارند فناوری به کلی جایگزین معلمان بزرگ در کلاسهای درس و یادگیرندگان مشتاق خواهد شد به اندازه همان کسانی گمراهند که عقیده دارند اینترنت زود گذر است. در یادگیری الکترونیکی فقط فناوری جدید برای یادگیری معرفی نمی شود، بلکه مسیری جدید برای فکر کردن درباره یادگیری مشخص خواهد شد

پیشرفتهای فناوری اطلاعات به همراه تغییرات اجتماعی، پارادایم های جدیدی را برای آموزش های سازمانی و آکادمیک ایجاد میکنند. این تغییرات عظیم، تاثیر قابل توجه و عمده ای بر سیستمهای آموزشی در نظام آموزشی ما دارند.

با ظهور فناوری ها و متدلوژی های اینترنت و یادگیری الکترونیکی، فراهم کنندگان آموزش آکادمیک (مدارس و آموزش عالی) و آموزش سازمانی در حال ایجاد ابزارها و محتوای یادگیری الکترونیکی هستند تا پاسخگوی تقاضا باشند. موسسات از بسیاری مدرسان و افراد تحت آموزش درخواست می کنند تا دوره های سنتی و چهره به چهره خود را به یادگیری الکترونیکی تبدیل کنند که البته در این فرآیند دست اندر کاران طراحی یادگیری الکترونیکی با چالش هایی مواجه میگردند.

یادگیری الکترونیکی در آموزش مجازی وتولید محتوای الکترونیکی چیست؟

با وجود رشد سریع فناوری های دیجیتال و اینترنت، وب تبدیل به یک رسانه قدرتمند، جهانی، تعاملی، پویا، اقتصادی، و دموکراتیک برای یادگیری و تدریس از راه دور شده است. در واقع اینترنت فرصتی را برای توسعه آموزش متمرکز بر فراگیر که پاسخی سریع به در خواست یادگیری است، ایجاد کرده است. آنچه در این میان حائز اهمیت است اینست که در فضای یادگیری الکترونیکی در آموزش مجازی وتولید محتوای الکترونیکی قالب و طراحی باز و توزیع شده، می تواند کاملا از آموزش سنتی کلاس درس متفاوت باشد.

کلاسهای درس سنتی دارای محدودیت فضایی هستند. آموزش سنتی با یادگیری همانند یک سیستم بسته رفتار می کند که در محدوده یک کلاس درس، مدرسه، کتاب درسی، اردوی آموزشی و غیره رخ میدهد. البته دوره های حضوری لزوما سیستم های بسته نیستندکه فقط محدود به تفکرات مدرس و نویسنده کتاب و نظرات گاه و بیگاه دانشجویان در آن مبادله شود.

یادگیری الکترونیکی در نظام آموزشی، مرزهای یادگیری را توسعه و گسترش میدهد، بطوری که این یادگیری می تواند در کلاس های درس، خانه و با در محل کار رخ دهد. این حالت، همان حالت انعطاف پذیری آموزشی است. موفقیت در سیستم یادگیری الکترونیکی در آموزش مجازی شامل یک فرآیند نظام مند از برنامه ریزی، طراحی، ارزیابی و پیاده سازی محیط یادگیری آنلاین است؛ جایی که یادگیری کاملا فعالانه پرورش داده شده و مورد پشتیبانی قرار میگیرد.

یک سیستم یادگیری الکترونیکی نباید تنها برای فراگیران معنادار باشد، بلکه باید برای کلیه گروههای ذینفع، شامل مدرسان، کارکنان خدمات پشتیبانی و موسسات معنادار باشد. ما می توانیم برنامه یادگیری الکترونیکی از لحاظ مولفه های مختلف و ویژگی های متعددی که می توانند در یادگیری سودمند باشد مورد بحث و بررسی قرار دهیم. مولفه ها، قسمت های جدایی ناپذیر یک سیستم یادگیری الکترونیکی هستند. ویژگی ها، خصوصیاتی از یک برنامه یادگیری الکترونیکی هستند که توسط مولفه ها ارائه می شوند.

مولفه ها بصورت تکی یا جمعی می توانند به یک یا چند ویژگی منجر شوند. بطور مثال ایمیل یک وسیله مولفه ( ارتباطی  غیر همزمان) است که می تواند برای تعامل در فعالیتهای یادگیری، توسط دانشجویان و معلمان مورد استفاده قرار گیرد. بنابراین با استراتژی های مناسب طراحی آموزشی، ایمیل می تواند در یک برنامه یادگیری الکترونیکی گنجانده شود تا یک ویژگی تعاملی بین دانشجویان و معلمان ایجاد کند. البته بهره گیری از یادگیری الکترونیکی بدان معنا نیست که ارزش ها و فعالیتهای آموزشی سنتی منسوخ می گردند.

در حقیقت یادگیری الکترونیکی در نظام آموزشی توانایی های منحصر بفردی در پشتیبانی از ارتباط غیر همزمان و مشارکتی در محیط آموزشی پویا و قابل سازگاری دارد. از این رو آرمانهای سنتی آموزش می تواند احیاء شود، در نتیجه فراگیرندگان ارزش های مسئولیت پذیری فردی و کنترل مشترک را بعنوان ارزش های خود خواهند پذیرفت. تجدید نظر در آرمان سنتی اجتماع فراگیرندگان، یکی از موضوعات اصلی تغییر ساختار در یادگیری الکترونیکی است.

لذا برنامه یادگیری الکترونیکی  درآموزش مجازی وتولید محتوای الکترونیکی خوب طراحی شده، می تواند ویژگی های بسیاری را فراهم نماید تا برای یادگیری سودمند باشد. هر چقدر که مولفه های گنجانده شده در یک برنامه یادگیری الکترونیکی بیشتر باشد، ویژگی ها و امکانات بیشتری را می توانند ارائه نمایند. موارد زیر مثال هایی از برخی ویژگی های یادگیری الکترونیکی در آموزش مجازی وتولید محتوای الکترونیکی هستند.

تعاملی بودن، اعتبار، کنترل فراگیر، راحتی، متکی به خود بودن، سهولت در استفاده، پشتیبانی آنلاین، امنیت دوره، هزینه مناسب، یادگیری همکارانه، محیط رسمی و غیر رسمی، جستجوی آنلاین، امنیت دوره، هزینه مناسب. با ظهور اینترنت و فناوری ها و روش های یادگیری آنلاین، مولفه های یادگیری بهبود پیدا می کنند و در نتیجه ویژگیهای یادگیری الکترونیکی موجود بهبود خواهند یافت.

چارچوبی برای یادگیری الکترونیکی در آموزش مجازی و محتوای الکترونیکی :

◆فراهم کردن محیط یاد گیری انعطاف پذیر برای فراگیران در سراسر جهان، نیاز به چه چیزی دارد؟

یادگیری الکترونیکی درآموزش مجازی وتولید محتوای الکترونیکی تغییر پارادایم را برای فراگیران، مدرسان، مربیان، مدیران، کارمندان خدمات فنی و سایر خدمات پشتیبانی و موسسه ایجاد می کند. دانشجویان، مدرسان و کارمندان به ساختار یک سیستم آموزشی سنتی که محیط یادگیری آن توسط مدرس در کلاس درس چهره به چهره اداره می شود، خو گرفته ایم. از سوی دیگر یادگیری الکترونیکی یک راه خلاقانه برای ارائه آموزش به فراگیران مختلف در محیطی است که دانشجویان، مدرسان و کارمندان پشتیبانی آن، یکدیگر را نمی بینند.

برخلاف سیستم آموزشی سنتی که یک سیستم بسته میباشد. لذا برای ایجاد محیط های موثر برای فراگیران مختلف، می بایست از تفکر طراحی یادگیری مبتنی برسیستم بسته خارج شویم.

لازم است سیستم ذهنی خودرا تغییر دهیم و این یعنی تغییر پارادایم هدف از ارائه این چارچوب، اینست که به ما کمک کند تا درباره کلیه فعالیتهایی که در طول مراحل فرایند طراحی یادگیری الکترونیکی، انجام می دهیم؛ درست فکر کنیم.

یادگیرنده در دو نظام آموزش سنتی و الکترونیکی:

بررسی نقش یاد گیرنده در دو نظام آموزش سنتی و جدید مارا در فهم تفاوتهای میان این دو نوع نظام آموزشی یاری می دهد. مقایسه ذیل بیان می کند که یادگیرنده در نظام یادگیری الکترونیکی فراگیر نام دارد که خود نیاز آموزشی اش را تشخیص می دهد و آن را بر طرف می سازد . در حالی که در نظام آموزش سنتی یادگیرنده دانش آموز نام دارد که به دلیل فشار های مختلف،خانوادگی، اجتماعی و ... آنچه را دیگران برای او مطلوب می دانند، به حافظه می سپارد در جدول شماره یک این مقایسه بیان شده است.

دانشجویان، معنی بخشیدن به حجم محتویاتی است که با آن روبرو میشوند. جذب هدفمند تمامی اطلاعات، در کم حجم ترین موضوعات نیز غیر ممکن است. به خاطر انفجار اطلاعات و پیشرفتهای توام آن در ارتباطات، به رویکردهای جدید نیاز داریم. هدف آن است که به دانشجویان توانایی ها و راهبردهای ضروری برای مدیریت اطلاعات عمیق و پر حجم داده شود. در حرکت به سوی این هدف، مربیان دریافتند که تنها راه حل بلند مدت ایجاد محیطی آموزشی است که در آن دانشجویان نه تنها به یادگیری، بلکه به فراگیری نحوه یادگیری نیز بپردازند. به همین دلیل هدف آموزش، حرکت به سمت رشد تفکر انتقادی و توانایی های یادگیری خود راهبری است که بصورت مادام العمر به فرد کمک میکند.

از این رو نتیجه مطلوب آموزش، ساختارهای منسجم دانشی سازگار با یادگیریهای بعدی میشود، نه جذب اجزاء مشخصی از اطلاعات. آموزش مجازی وتولید محتوای الکترونیکی باید در نهایت دانشجویان را آماده کند تا تبدیل به فراگیران مادام العمر شوند این موضوع زمانی ورد زبان آموزش عالی بود اما اکنون تبدیل  به نماد عصر اطلاعات شده است .

با اینکه یادگیری الکترونیکی در آموزش مجازی وتولید محتوای الکترونیکی توجه زیادی را به خود جلب کرده است اما روند پذیرش آن از شناخت ما در مورد جنبه آموزشی این فناوری پیشی گرفته است. ارزش یادگیری الکترونیکی دسترسی سریعتر آن به اطلاعات نیست، بلکه توانایی آن برای تسهیل ارتباطات و تفکر و از این رو ساختن معنی و معرفت است.

به همین دلیل، شگفت انگیز نیست که بسیاری ازپژوهش ها در مورد استفاده از فناوری در زمینه های آموزشی، نشان داده اند که تفاوت آشکاری در اهداف یادگیری به وسیله رسانه های سنتی و رسانه های فناورانه پیشرفته وجود ندارد.

یادگیری الکترونیکی درآموزش مجازی وتولید محتوای الکترونیکی مشابه دیگر انواع یادگیری نیست. فناوری های ارتباطات الکترونیکی با قالب های ،رسانه ای گوناگون متنی، تصویری و صوتی و توانایی آنها برای بسط تعامل در مرزهای زمان و مکان، ساختارآموزش و یادگیری را تغییر می دهند. با اینکه معرفت، در بستر اجتماع ساخته می شود، اما در موقعیت آموزشی، شخص فراگیرنده است که باید معنای آن را درک کند یا به دریافتی عمیق از آن دست یابد.

فرایندهدفمند تسهیل دستیابی به هدفی که از نظر اجتماعی و فردی ارزشمند باشد از عناصر اصلی تعامل آموزش ویادگیری است. این تعامل در تمامی تجربیات آموزشی از جمله یادگیری الکترونیکی، مشترک است اگر بخواهیم چالشهای پیش روی آموزش مجازی وتولید محتوای الکترونیکی در ایران را مورد بررسی قرار دهیم با توجه به ساختار،محتوا و روشهای ارائه یادگیری الکترونیکی می توانیم به عواملی چون نبود سیاست ملی یکپارچه در خصوص استفاده از فناوری اطلاعات در آموزش، عدم سرمایه گذاری مناسب در این بخش نسبت به آموزشهای سنتی،عدم توافق در خصوص مفهوم یادگیری الکترونیکی توسط مراجع رسمی و علمی کشور، وجود مراکز متعددتصمیم گیری در خصوص خط مشی ها و سیاستها، وجود مراکز متعدد اجرا و برگزیدن روشهای مختلف با توجه به اهداف متفاوتشان، سواد اطلاعاتی نازل مهمترین شرط بهره مندی از یادگیری الکترونیکی، ضعف نظام پشتیبانی مورد نیاز این آموزش، وجود نظام آموزش سنتی که سبب سنتی شدن اهداف و ساختارها و روشهای آموزشی کشور شده است، اشاره نماییم.

در این راستا بکارگیری برخی تمهیدات مناسب در کشور نظیر، ایجادزیر ساختهای مورد نیاز؛ توسعه منابع انسانی، تصویب سیاستها و برنامه ها و قوانین مورد نیاز، تغییر در برنامه های درسی، گسترش نهادها و موسسات مجری یادگیری الکترونیکی و آموزش مجازی میتواند ما را برای توسعه یادگیری الکترونیکی در نظام آموزشی  کشور یاری دهد.

کاهش هزینه ها، افزایش قدرت پاسخگویی، محتوای جدیدتر و قابل اعتمادتر در خصوص اطلاعات، یادگیری و آموزش مجازی در هر 42 ساعت از 1 روز هفته ، وقت گیر نبودن برای استفاده کننده، جهانی بودن، ساختار اجتماعی داشتن، قابلیت توسعه، امکان خدمات رسانی دائمی وبا ارزش به فراگیر از اهم فوایدی است که ما را در جهت بکارگیری این نوع یادگیری تشویق و ترغیب می نماید

امروزه آموزش مجازی وتولید محتوای الکترونیکی در ایران به یکی از انواع تحصیلات رسمی تبدیل شده است و هر سال دانشگاههای بیشتری پا به این عرصه میگذارند. دانشگاه شیراز اولین دانشگاهی است که در ایران دوره های آموزش الکترونیکی را برگزار کرده است. این دانشگاه فراخوان پذیرش دانشجو در رشته کارشناسی ناپیوسته مهندسی کنترل و ابزار دقیق را اعلام کرد.

موج رو به گسترشی از آموزش مجازی وتولید محتوای الکترونیکی در ایران در حال شکل گیری است و بنظر میرسد که درچند سال آینده ارائه رشته ها از طریق آموزشهای مجازی ومحتوای الکترونیکی  صورت گیرد .

نتیجه گیری

یادگیری الکترونیکی درآموزش مجازی وتولید محتوای الکترونیکی ضرورت جامعه اطلاعاتی و شرط اصلی برای تحقق اهداف در سطح آموزشی، سازمانی و دردیدی وسیع تر در سطح ملی میباشد. آنچه مهم بنظر می رسد اینست که تمایل به توجیه یادگیری الکترونیکی فقط با ارزشیابی آن و اینکه چگونه عملکرد یادگیرندگان را بهبود می بخشد صورت می گیرد. این مطمئنا مهم است، اما کافی نیست.

چامپی و هامر، در کتابشان با عنوان Reengineering the corporation چهار معیار اصلی برای اجرای کسب و کار مشخص کرده اند: هزینه، کیفیت، سرویس و سرعت. بهترین روش برای اطمینان ازاینکه می توانید یادگیری الکترونیکی را کاملا توجیه کنید این است که تلاشهای خود را بر پایه این چهار معیاراستوار کنید.