تاریخچه آموزش مجازی وتولید محتوای الکترونیکی 

شبکه یادگیری درزمانهای قدیم 

درزمانهای قدیم ، شبکه یادگیری دردرون خانواده محل تولد و زیست ، اجتماع و قبیله واقع شده بود و گسترده یادگیری وسیع نبود . با تکامل جوام بشری ، به تدریج فکر تاسیس نهاد های آموزشی برای برای رفع نیازهای مهارتی فردی و اجتماعی و انتقال تجارب و دانش به عنوان یک نیاز مبرم شکل گرفت . درعین حال خانواده برخی از کارکردهای آموزشی خود راحفظ نمود وشبکه روابط اجتماعی نیز کارکردهای آموزشی خاص خود را یافت .

وسعت حوزه آموزش موجب ایجاد نهادهای گوناگون آموزشی شد که به شیوه های خاص خود به صور عمومی یادرحوزه های تخصصی ، مبادرت به انجام فعالیت های فراگیری می نمودند.نیازهای جدید ، گستردگی تقاضا ، تکامل ابزار و به ویژه ظهوره فناوریهای نوین ، عرصه آموزش را دچار تحصولات عظیمی کرد .مناطق بسیاری که تا پیش ازاین ازامکانات آموزشی محروم بودند، زیرپوشش قرارگرفتند.

کسانی که به دلایلی از فرصتهای آموزشی محروم بودند امکان از آن را یافتند . رویکردهای نوینی در عرصه آموزش مطرح شد. یکی از این رویکردها که درنوع خود منشا تحول شگرفی شد آموزش مجازی و تولید محتوای الکترونیکی بود .

تاریخچه آموزش مجازی ( آموزش از راه دور) 

 پیدانش برنامه های آموزش از راه دور ، به قرن 19 میلادی منسوب شده است .نخستین نوع رسمی دوره های آموزش از راه دور ، درقرن 19 و البته به شکل مکتوب بود .

اسحاق پیتمن به عنوان نخستین آموزش دهنده از راه دور مدرن (آموزش مجازی ) ، تدیس تند نویسی را با برگزاری دوره های غیرحضوری ازراه پست درشهر انگلیسی بت درسال 1840 شروع کرد.

این نوع از یادگیری از راه دوره (آموزش مجازی وتولید محتوای الکترونیکی ) درآموزش تندنویسی پیتمن بسیار موفقیت آمیز بود و هنوز یکی از پرکاربردترین سیستمهای آموزشی جهان درنوع خود است .

پیتمن با استفاده از سیستم پستی پنی انگلستان شروع به تدریس تند نویسی کرد.

دانش آموزان برای نسخه برداری ، از نقل قولهای انجیل آموزش میدیدند و برای گرفتن نمره آنها را به پیتمن برمیگرداندند .

دلایل زیادی برای موفقیت وجود دارد ؛

✔  نخست اینکه سیستم پستی پنی در نقاط دور قابل دسترسی بود .

✔  دوم ، یک ابزار ارتباطی ارزان قیمت برای بهره مندی همگان از یادگیری ازراه دور بود .

✔  سوم ، سیستم پستی پنی اگرچه ابا استانداردهای امروزی ، به هیچ وجه سیستم سریعی نبود ، اما آنقدر سرعت داشت که دریک زمان بندی معقول کارهای انجام شده را برگردانده پس از نمره دادن ، به اطلاع یادگیرندگان برساند . سیستم پستی  "پنی " کارآمدترین سیستمی که دربرنامه یادگیری از راه دور که با استفاده از پست انجام میشد ، مورد استفاده قرارگرفت .

نخستین فناوری که دراین سیسیتم مورد استفاده قرارگرفت خدمات پستی بود . خدمات پستی به عنوان یک روش ارتباطی کم هزینه به سرعت مورد استفاده قرارگرفت .

برای افزاریش تعامل بین آموزگار و شاگرد ، روشهای سریعتری توسعه یافت. موسسه های آموزشی با استفاده از ایستگاه های رادیویی و تلویزیونی شروع به ارائه آموزشهای از راه دور کردند. درسال 1921 ، مجوزهایی به موسسه هایی نظیر دانشگاه سالت بیک سیتی دانشگاه ویسکونسین و دانشگاه مینسوتا صادر شد.این موسسه ها به سرعت شروع به ارائه دوره های آموزشی با استفاده از رادیو کردند.

درسال 1934 دانشگاه ایالتی آیوا در برنامه درسی ، از تلویزیون به عنوان مکمل دوره آموزشی رادیویی اش استفاده کرد.

این دورسانه مزایا ومعایبی داشتند . درشرایطی که یادگیرندگان فقط به مطالب چاپی دسترسی داشتند ، آنها رسانه های نوینی بودند که صدا و تصویر را باهم عرضه می نمودند . به هر حال این فناوری رسانه ای هردو فاقد مولفه «دوسویه » برای تکمل تعامل از این رسانه بودند .

درطول چند دهه ، برنامه های گسترده ای در کشورهای بریتانیا ، آلمان  ، ایالات متحده ، ژاپن دردسترس قرار گرفت . از سال 1900 نخستین بخش تدریس غیرحضوری در دانشگاه شیکاگو مستقر شد.  در استرالیا درسال 911 دانشگاه کویینزلند یک بخش فوق برنامه مستقر کرد .

پیش از سال 1969 ، تدریس از راه دور (آموزش مجازی و تولید محتوای الکترونیکی )، یک بخش مهم آموزش عالی درچند کشور خاص بود .دانشگاه لندن آموزش مکاتبه ای را دریان زمان بینان نهاد ، و سایر آموزشگاه های مکاتبه ای بخش خصوصی ، از حدود 1880 آغاز بکار کرده بودند . در ایالات متحده آغاز به کار کرد و هم اکنون 184000 دانشجو دارد .

فناوریهای نوین از قرن 20 درعلوم مورد استفاده قرارگرفت . فیلمهای آموزشی از سال 1910 پدیدار شدند . با ظهور رسانه آموزشی که از سال 1920 در بسیاری به شکل اسلاید و تصاویرمتحرک در کلاس درس ارائه میشد، گسترس می یافت ، این نوع دگرگونیهای مهیج امکان بروز پیدا میکرد.

هفت سال پیش از آنکه تلویزیون درنمایشگاه جهانی نیویورک معرفی شود ، دانشگاه ایالتی آیوا دوره آ»وزشی خود را ازحدود سال 1932 درمعرف آزمون نهاد . درسال 1939 این دانشگاه 400 برنامه داده پراکنی (از طریق رادیو و تلویزیون ) داشت . دردهه میانی 1920 ، بخش آموزشی در بریتانیا شروع به آماده کردن مدارسی براساس کاربرد رادیو کرد وپس از مدت کوتاهی 10000 مدرسه برنامه های رادیویی بی .بی .سی . رابرای پشتیبانی آموزگاران درکلاس ، مورد استفاده قرار میدادند .

جنگ جهانی دوم استفاده از تلویزیون را درآموزش کند کرد ، اما امور مربوط به تعلیم نظامی را بااستفاده از رسانه های دیداری و شنیداری رونق بخشید.

تلویزیون و بوِیژه رادیو ، بعد از جنگ در مقایس وسیعتری مورد استفاده قرار میگرفتند .

دردرهه 1940 مربیان توجه زیادی به تلویزون کردند ، اما عملا اقدام اندکی صورت گرفت . درسال 1948 فقط پنج موسسه آموزشی ایالت متحده از طریق تلویزیون با یالت آیوا مرتبط بودند . گرایش به کاربرد تلویزیون آموزشی به آهستگی تداوم یافت اما درسال 1963 ، تعداد 53 ایستگاه ، با هدف به اشتراک گذاردن برنامه ها و فیلمهایشان ، به شبکه تلویزیون آموزشی ملی پیوستند.

دراواخر دهه 1960 و اوائل دهه 1970 فناوری مایکروویو توسعه یافت ، هزینه ها کاهش یافت ، و دانشگاه ها اقدام به نصب شبکه های مایکروویو کردند تا بتوانند از مزایای خدمات معین تلویزیون آموزشی که توسط کمیسیون ارتباطات فدرال دراختیار قرارداده شده ، استفاده کننند . برای اولین بار ، یادگیرندگان از راه دور ، بخش توسعه یافته کلاس را ملاحضه کردند ، و تلویزیون موجود برای دسترسی ، امکان آمدن به فضای باز دانشکده را نداشت .

دربریتانیا ، دولت حزب کارگر به کاربرد تلویزیون درحوزه یادگیری از راه دور توجه داشت ، و اقدام به تاسیس دانشگاه هوایی کرد که بعدها به دانشگاه آزاد تغییرنام داد .

این دانشگاه تبدیل به بزرگترین دانشگاه بریتانا شده است و 200000 دانشجو دارد . تاسیس دانشگاه ازاد دربریتانیادرسال 1969 اهمیت رشد یادگیری از راه دور را بارویکرد ترکیب رسانه ها در تدریس ، آشکار می سازد . دانشگاه آزاد مطالب را از طریق پست برای دانشجویان ارسال می کرد .

مطالب ارسالی شامل متون به دقت تنظیم و تدوین شده ، نوارهای صورت و ویدئویی بود . برنامه های آموزشی رادیویی و تلویزیونی مکمل اینها بودند . این دانشگاه و سایر دانشگاه های آزاد بودند که آموزش ازراه دور را از حاشیه به متن آموزش عالی آوردند .مدل دانشگاه آزاد برای کشورهای زیادی بومی سازی شده است .

دراواسط دهه 1970 استفاده از ماهواره ها برای پخش تلویزیونی رایج شد و فکر استفاده از آنها برای کنفرانس از راه دور مطرح شد . نوارهای صوتی و تصویری ، کنفرانس از راه دور و ارتباطات تعاملی به سروع دردهه 1980 افزایش یافت .

رایانه های شخصی به عنوان چند رسانه ای به طور وسیع رشد یافته و مورد استفاده قرار گرفت . ظهور لوح فشرده با گنجایش بالا توانست مقدار زیادی صورت و تصویر و متن را درخود جای داده و با هزینه ای قابل قبول دردسترس یادگیرندگان قرار گیرد .

سپس ، اینترنت رسانه اصلی تسهیل کننده یادگیری ازراه دور(آموزش مجازی و تولید محتوای الکترونیکی) شد. این رسانه ها به طور فزاینده مورد استفاده موسسه های آموزشی ، ازجمله دانشگاه آزاد بریتانیا قرارگرفت ،بطوریکه گفته شده است درسال 2003 میلادی بیش از 180000 دانشجو با استفاده از اینترنت از منزل بادانشگاه آزاده بریتانیا تعامل داشته اند و هرهفته بیش از 30000 دانشجو سوابق آموزشی خود را از طریق شبکه درون خطی (اینترنت ) مشاهده کرده اند .

 با اینکه به دلایل فراوانی ، رادیو و تلویزیون توانستند مطالب آموزشی را به برنامه های یادگیری از راه دور بیافزایند ، اما نتوانستند در زمینه استفاده از فناوری  دریادگیری از راه دور به استفاده از شبکه رادیویی دوسویه اشاره میکند که برای آموزش در نقاط دور افتاده استفاده میشد ، اما به دلیل ناکارآمدی ، گهگاهی برای گردهمایی فراخوان داده میشد تا با دیدار آموزگاران و شاگردان ، به شکل رو در رو نیز شاگردان آموزشهای مورد نیاز را دریافت کنند .

کارآمدی برنامه آموزشی از طریق تماس رادیویی و شخصی ، نشان داد که این برنامه از برنامه مبتنی برنوشتار با استفاده ازخدمات پستی ، برتر است .

همه این برنامه ها برای افزایش بازده یادگیری از راه دور بود . استقرار و بهینه سازی روشهای تعامل بین آموزگار و شاگرد ، ونیز فراهم نمودن رسانه های گوناگون برای انتقال مطالب آموزشی جملگی باید درراستای افزایش این تعامل ، ارزیابی شود .

تعریف آموزش از راه دور(آۀموزش مجازی و تولید محتوای الکترونیکی )

این مفهوم توسط پژوهشگران زیادی مورد استفاده قرارگرفته است . تعبیرهایی چون :تفاوت محل یادگیرنده از مدارس و نامتقارن بودن زمان یادگیری درباره آن شده است .

آموزش از راه دور (آموزش مجازی وتولید محتوای الکترونیکی ) را ارتباط بین مدرس و شاگرد ، دور از محل استقرار ، با واسطه رسانه چاپی یا استفاده از شکلهای دیگر فناوری تعریف کرده اند .

درتعریفی دیگر ، آموزش ازراه دور(آموزش مجازی وتولید محتوای الکترونیکی ) ، به عنوان هر رویکرد رسمی به آموزش ، که درآن اکثر رخدادهای آموزش درحالی واقع میشود که مربیات و یادگیرندگان حضور فیزکی درکنار هم ندارند اطلاق شده است .

موسسه یونسکو درتعریفی می گوید : آموزش از راه دور(آموزش مجازی و تولید محتوای الکترونیکی ) به هرنوع فرایند آموزشی اشاره دارد که درآ« ، همه یا بیشتر تدریس توسط افرادی انجام میشود که از نظرزمانی و مکانی در فضای دور از یادگیرنده هستند ، بدین معنا که همه یا اغلب ارتباطات بین مدرس و یادگیرنده از طرق یک رسانه مصنوعی چاپی یا الکترونیکی انجام میشود .

تلاشهای کنونی برای یادگیری از راه دور (آموزش مجازی و تولید محتوای الکترونیکی )

اکنون بیش از هرزمان دیگر روشن شده است که یادگیری از راه دور مهمترین عنصر در سیستمهای آموزشی و پرورشی آینده خواهند بود . اهمیت تلاشها برای همکاری جهانی وبین المللی برای افزایش همکاری و برگزاری کلاس درس جهانی با بکارگرفتن شبکه ارتباطی جهانی غیرقابل تردید است . رهبری دولت ها در زمینه طراحی شبکه و دسترسی از ارکان اساسی این فعالیت است .

نگاهی به وضعیت مناطق جهان ، نشان از وجود تفاوتهای زیاد درهمه مناطق دارد ، اگرچه شباهتهایی هم بین آنها وجود دارد . یادگیری از راه دور درحدود یکصد سال است که درکشورهای توسعه یافته وجود دارد و درکشورهای توسعه نیافته این سابقه چند ان نیست .

درکشورهای توسعه نیافته پرجمعیت جهان یادگیری از راه دور فرصتهای بسیار مهمی برای آموزش و پرورش فراهم میکند . نبودن زیرساخت و شایستگی حرفه ای مانع پیشرفت در یادگیری ازراه دور میشود .

با این همه ، بسیاری از کشورها به یادگیری از راه دور به مثابه استراتژی اصلی برای توسعه دسترسی ، افزایش کیفیت ، و هزینه و بهره وری مطمئن می نگرند .

ظهور اینترنت و شبکه های مرتبط با آن نظیر وب جهان گستر ، تاثیر بنیانی بردگرگونی آموزش و پرورش در همه بخش ها برجای نهاده است . ماهیت بین فرهنگی وب نیز مشکلات قانون گذاری و کنترل عمومی را پدید می اورد . همگام با استفاده از اینترنت و وب درزمینه یادگیری از راه دور در آموزش عالی ، میتوان درمدارس هم استفاده از آن را آغاز کرد .