ابزارهاي تالیف محتوا درمحتوای الکترونیکی

آموزش مجازی و تولید محتوای الکترونیکی  که از رایانه بهره می گیرد بدلیل دارا بودن امتیازات و ملاك هاي کیفی وکمی آموزشی؛ منجمله فراگیر محوري، یادگیري مادام العمر، یادگیري فعال، تعامل دریادگیري، دسترسی سریع دانشجویان به مطالب و رفع تاخیرات پستی، روزآمدي وبازنگري درمطالب آموزشی و کاهش هزینه هاي انتشار و حمل ونقل و .... به طور روز افزون توسط مؤسسات آموزشی و دانشجویان مورد توجه قرار می گیرد.

بنابراین ضروري به نظر می رسد که این نهال کوچک که هنوز درابتداي مسیرمهندسی آموزشی و سیستم اطلاعاتی قرار دارد،بیش از پیش مورد نظر و حمایت قرار گیرد .

ابزارهاي تالیف دوره هاي محتوای الکترونیکی یا آموزش مجازی

ممکن است مرتبط با نرم افزارهاي پیشرفته مورد استفاده « ابزارهاي تالیف » اصطلاح نویسندگان حرفه اي به نظر برسد که به منظور پردازش کلما ت طراحی شده اند . درحالیکه کارایی ابزار تالیف در آموزش مجازی و تولید محتوای الکترونیکی بسیار بیش از صرف "نوشتن" و "پردازش کلمات "است.

ابزارهاي تالیف آموزش مجازی و تولیدمحتوای الکترونیکی استادان را در بهره گیري از طیف گسترده رسانه ها به »منظور تولید محتویات اموزشی حرفه اي، تعاملی و جلب کننده یاري می دهن د . همچنین، برخی گونه ها امکانات هدف گذاري مجدد عناصر و اشیاي آموزشی موجود در یک دوره ي آموزشی را به منظور استفاده مجدد در دوره اي جدید شامل می شوند.

با توجه به اهداف و رویکرد هاي گوناگون در به کار گیري این گونه ابزار ها، دید گاههاي مختلفی در زمینه دسته بندي آنها در آموزش مجازی و تولید محتوای الکتر ونیکی وجود دارد درمجموع به سه دسته تقسیم میشود:

✔(ابزارهاي تالیف وب، ابزارهاي تالیف دور ه - کاربر معمولی وابزار تالیف دوره پیشرفته )

✔دو دسته ي فرعی( ابزارهاي تبدیل power point  وابزارهای  تولید شبیه ساز) 

ابزارهای تالیف وب در تولید محتوای الکترونیکی و آموزش مجازی :

صفحات وب که از طریق زبان HTML صفحات وب که از طریق زبان عموم قرار می گیرد . این صفحات ممکن است داراي متن، تصویر، صدا یا نقاشیها و تصاویر متحرک داشته باشد. و با منابع اطلاعاتی دیگر ارتباط یا لینک (Link) داشته باشد.

ازاین نوع ابزارها می توان به ویرایشگرهاي (HTML)مانند(Front Page وDreamweaver ) ونرم افزارهای تعاملی  و پیشرفته (Flash   و  Directo  )    رانام برد. امروز بیشتر دوره های آموزش مجازی وتولید محتوای الکترونیکی با استفاده ازازاینگونه ابزارها ارائه میشود.

ابزارهاي تالیف دوره – کاربر معمولی در آموزش مجازی و تولیدمحتوای الکترونیکی :

براي استفاده از این گونه ابزارها نیازي به داشتن مهارتهاي برنامه نویسی و نظایر آنها نیست و غالبا به صورت قالب یا مبتنی بر فرم است و یادگیري و کاربرد آنها بسیار است.Lectora Publisher,Tactcl, Web Course Builde از جمله ابزارهایی هستند که در این رسته قرار می گیرند.

ابزارهاي تالیف پیشرفته در آموزش مجازی و تولید محتوای الکترونیکی :

این ابزارها اختصاصا به منظور ساختن دوره هاي آموزش مجازی وتولیدمحتوای الکترونیکی تولید شده اند و ازقابلیت خمش هنگام طراحی برخوردارند. از جمله این ابزارها می توان به Quest , Book، Tool , Authorwore اشاره کرد. جالب است که دوره هاي تولید شده بوسیله این دسته ابزارها ي تالیف از نظر امکانات پیشرفته گرافیکی و پویا نمایی با بازیهاي رایانه اي قالب رقابت هستند.

ابزارهاي تبدیل Power Point در آموزش مجازی و تولید محتوای الکترونیکی :

این گونه ابزارها به صورت خودکار از اسناد تولید شده توسط برنامه هاي متداول نظیر Power Point/  Microsoft Word

دوره هاي آموزش مجازی و تولید محتوای الکترونیکی می سازند. برخی از آنها فایل Power Point را به سادگی به یک فایل Flash یا سایر قالب فایل هاي مرتبط با وب تبدیل می کنند. از جمله این ابزارها می توان

Viewlet Builder , Power Converter , Impatica For Power Point  را نام برد.

ابزار دیگري به نام Articulate Presenter امکان اضافه کردن عناصر آموزشی مجازی و تولید محتوای الکترونیکی  نظیر آزمون و رد یابی فراگیران را فراهم می آور د. این کار از طریق افزودن منوهایی به نرم افزار Power Point صورت می گیرد.

کار کردن با ابزارهاي این دسته بسیار آسان و زمان صرف شده براي طراحی نیز اندك است، و لیکن محصول تولید شده بیش از آنچه به یک دوره آموزش الکترونیکی شبیه باشد ، ظاهري همانند یک ارائه الکترونیکی خواهدداشت.

نرم افزار هاي تولید شبیه ساز در آموزش مجازی و تولید محتوای الکترونیکی :

نرم افزارهاي شبیه سازي مبحث جدیدي نیستند و آنچه جدید است، به کارگیري فناوري شیبه سازي در زمینه آموزش مجازی وتولید محتوای  الکترونیکی است . حدود 75 % از محتویات آموزش مجازی و تولید محتوای الکترونیکی رامباحث کاربرد نرم افزارها شکل می دهند. که در این میان ابزارهاي شبیه سازي نقش مهمی را ایفا می کنند . از جمله می توان به اشاره Demo Robo, Camtasia, Rapidbuild    و .....اشاره کرد.

عوامل مؤثر در انتخاب ابزارهاي تالیف در آموزش مجازی و تولید محتوای الکترونیکی :

عوامل متعددي در انتخاب ابزارهاي تالیف مناسب مؤثرند که بیش از همه به علت، چگونگی و خصوصیات شرایطی که یاددهی / یادگیري در آن روي می دهد، اشاره کرد. تعیین نیازمندي ها، امکانات و اولویت هاي سازمان به صورت یک سیاهه و همچنین، شفاف سازي انتظارات مدیران از نظام آموزش مجازی و محتوای الکترونیکی در تصمیم گیري و انتخاب بهینه از میان گستره وسیع امکانات و ویژگی هاي ابزارهاي موجود کمک شایانی خواهد کر د . که اهم این ویژگی ها ومشخصات عبارتند از : سهولت استفاده در مقابل خلاقیت نامحدود، قابلیت تعامل با سایر نرم افزارها و نظام هاي یاددهی و یادگیري الکترونیکی در آموزش مجازی ، امکانات ارزیابی، مسیرهاي آموزشی چندگانه، پشتیبانی از فایل ها و رسانه هاي مورد نظر، قابلیت توسعه و هزینه ها...

ملاحظات مربوط به تسهیل یادگیري الکترونیکی در آموزش مجازی و تولید محتوای الکترونیکی :

به منظور طراحی محیط هاي یادگیري الکترونیکی مؤثر، لیا وپیشنهاد می کند : ویژگی هاي یادگیرندگان، ساختار آموزش  مجازی و تعامل .

در ایجاد و توسعه یادگیري الکترونیکی درآموزش مجازی و تولید محتوای الکترونیکی درك نیازهاي جامعه ضروري است. ابتدا ویژگی هاي یادگیرندگان ازقبیل نگرش، انگیزش، باورها و اطمینان انها باید مشخص شود.یادگیري محتوای الکترونیکی  درمحیط هاي یادگیري مستقل و آموزش مجازی را مورد تایید قرار می دهد؛ و دانشجویانی که در محیط یادگیري محتوای الکترونیکی و محیط آموزش مجازی قرار می گیرند به تدریج توانایی خودآموزي کسب می کنند که قابل اندازه گیري است. ارزش سنجی از موقعیت فراگیر در محیط یادگیري محتوای الکترونیکی در ارتباط با شایستگی خودآموزي است ؛

به عبارتی هر کاربر فرصتهاي زیادي را براي یادگیري متناسب با توانمندي خود در محیط هاي یادگیري محتوای الکترونیکی دارد . لذا، توجه به استفاده از ابزارهای  چند رسانه اي براي آموزش مجازی این موضوع موجب توسعه مهارتهاي شناختی یادگیرندگان می شو د. این مهارتها می تواند شامل فهم عناصر پیچیدگی مفهوم، توانایی به کارگیري مفاهیم براي استدلال و بحث و کسب توانمندي براي استفاده از دانش مفهومی براي موقعیت هاي جدید باشددر مورد تعامل نیز می توان بیان داشت که، با پیشرفت تکنولوژي اطلاعات و ارتباطات، افراددر تعامل بیشتري با محیط پیرامون خود قرار گرفتند . در این میان کامپیوترها بواسطه تکنولوژي نوین تري به نام اینترنت خیلی زود توانستند به معبر و کانالی تبدیل شوند که افرادرا به یکدیگر پیوند دهند و علت این امر هم این بود که در درجه اول، کامپیوتر وسیله اي براي ارتباط فرد با خودش شد .در نهایت، محیط هاي یادگیري الکترونیکی نوعی تعامل گروهی را پیشنهاد می کند، مانند تعامل یادگیرنده با یادگیرنده یا یادگیرندگان با آموزش دهندگان تعامل گروهی نوعی از یادگیري مشارکتی است که به یادگیرندگان کمک می کند تا در حیطه مباحثی که در آن فعالیت می کنند، رشد یابند.زمانی که یادگیرندگان در حال گسترش تعامل خود با استادان و سایر یادگیرندگان هستند، در عین حال شانس افزایش دانش خود رابیشتر می کنند، چراکه بسیاري از مقولات یادگیري در داخل متن اجتماعی شکل می گیرید و این فرایند موجب شکل گیري ساختار مقابل ادراك می شود.

بنابراین، بر اساس معیارهاي اساسی یادگیري متقابل سه ملاحظه عمده در طراحی محیط هاي یادگیري محتوای الکترونیکی وجود دارد :

یادگیري مستقل، محیط هاي چند رسانه اي و یادگیري مبتنی بر مشارکت آموزش دهنده .

 در شکل ملاحضاتی که موجب تسهیل یادگیري محتوای الکترونیکی (آموزش مجازی )میشود ، نشان دا ده شده است.

معهذا، چنانچه دست اندر کاران آموزش محتوای الکترونیکی و آموزش مجازی گرایش و دیدگاه مثبتی درباره ي یادگیري محتوای الکترونیکی داشته باشند، آنگاه انگیزه بیشتري براي استفاده از آن خواهندداشت .

نتیجه  گیری :

با استقرار دوره هاي آموزش محتوای الکترونیکی و آموزش مجازی ، جامعه هدف ما چه تصویري از این نوع اموزش خواهند داشت؟ بطور قطع جامعه هدف"اولین" درك و احساسی که به آن دست خواهند یافت این است که کلیه دست اندرکاران این نوع آموزش با همه وجود در مسیر خدمت رسانی و پاسخگویی به نیازها و احتیاجات آنان و درموضع خدمت، همه ابزارها، امکانات و عناصر تسهیل کننده ر ا به خدمت گرفته اند و ازهیچگونه کوششی دریغ نکرده اند.

با توجه به آرمان هاي دانشگاه ها و مدارس و سازمان ها ازنگاه جامعه هدف نیز، این ارمان ها باید "عدالت محور " باشد . معهذا، از یک سو، رشد جمعیت مشتاق به تحصیلات عالی و با تنوع گسترده علایق، تجارب؛ و کمبود فضاهاي آموزشی و از سوي دیگر؛ گسترش روز افزون دسترسی به سخت افزارها و نرم افزارهاي مناسب براي آموزش مجازی وتولید محتوای الکترونیکی ، بخصوص توسعه شبکه جهان گستر وب که می تواند همه مرزهاي مکانی و زمانی و فیزیکی را بشکافد؛ استفاده از تجارب سایر دانشگا هها و سازماندهی امکانات و فعالیت ها و به کارگیري توانمندي هاي موجود در هر دو بخش دولتی و خصوصی ، ضرورت می یابد. بنابراین، بزرگترین دست مایه موفقیت ، ایجاد اطمینان و اعتماد آفرینی در جامعه هدف نسبت به فعالیت هاي دانشگاه است.

از طرفی،  آموزش مجازی و تولید محتوای الکترونیکی می با یست در راستاي فرهنگ و ارزش هاي جامعه به گونه اي طراحی شوند که جامعه هدف نیز، ارزشهاي خود را در آموزش مجازی و محتوای الکترونیکی  متجلی ببیند.بدون شک شکل گیري شرایط فوق که در حوزه استقرار سامانه هاي آموزش الکترونیکی و آموزش مجازی و تولید محتوای الکترونیکی  منجر می شود تا فراگیران به یادگیري مادام العمر، دانشجو محوري، یادگیري فعال و تعامل در یادگیري دست یابند و تحولی پویا و قابل ملاحظه اي را در عرصه مهندسی آموزشی و سیستم اطلاعاتی در مدارس ودانشگاه و سازمان  ایجادکند.

مولف: مریم اسماعیلی