تولید محتوای الکترونیکی تخصص ماست
تولید محتوای الکترونیکی تخصص ماست
تعليم و تربيت مانند بسياری از فناوری های نوين، درتلاش است كه از همه توان فناوری اطلاعات و ارتباطات در جهت منافع نظام های آموزشی بهره بگيرد. در ICT( Information and communications technology )اين راستا قريب به دو دهه ميزان بهره مندی و رشد اين فناوری در نظام های آموزشی از طريق شاخص هاي كمّی وسخت افزاری، مانند نسبت تعداد رايانه ها به دانش آموزان،زيرساخت ها، ميزان دسترسی به اينترنت و مانند آن ها موردسنجش و ارزيابی قرار گرفته است. اما نتايج پژوهش های چند سال اخير در كشورهای برخوردار نشان ميدهد كه رشد اين شاخص ها به تنهايی بيانگر بهره گيري مطلوب از اين فناوری نيست؛ لذا در كنار آن بايد به محتوای الكترونيكی، نوع بهره برداری، نسبت اين فناوری با برنامهدرسی و مانند آن ها توجه جدی نشان داد.ايران نيز در اولين سند راهبردهای توسعه اين فناوری در آموزش وپرورش، كه در قالب طرح تكفا تعريف شد،به توسعه و توليد محتوای الكترونيكی به منزله يكي ازراهبردهای اساسی توجه ويژه نشان داد. از اين رو دربيست و پنجمين اجلاس رؤسای آموزش و پرورش سراسرتوليد محتوای الکترونیکی از كار گروه ها تحت عنوان بررسی فرصت ها، چالش ها و راهبردهای،« الكترونيكی چرخه توليد و مصرف محتوای الكترونيكی را در مناطق مختلف آموزشی كشور در دستور كار قرار داد.
اين كار گروه در قالب پاسخ گويی به پنج سؤال اساسی به طور علمی و هدفمند ديدگاه ها و تجارب شركت كنندگان را طبقه بندی كرد. در اين كار گروه از شركت كنندگان خواسته شد تا فرصت ها، چالش ها و مشكلات توليدو كاربست محتوای الكترونيكی آموزشی و هم چنين راهبردهای منطق آموزشی خود را در اين رابطه بيان كنند.
نتيجه نهايی اين كار گروه نشان داد كه موانع سخت افزاری، زيرساختی و مالی هم چنان مهم ترين مانع رشد فناوری اطلاعات و ارتباطات در معنای عام و توليدمحتوای الكترونيك در معنای خاص است. كمبود نيروی متخصص، دانش و مهارت ناكافی معلمان و دانش آموزان، مقاومت مديران و معلمان در مقابل نوآوری و نگرش منفی والدين به اينترنت در مناطق كمتر توسعه يافته و بعضاًكادر آموزشی و معلمان، موانع مهم ديگری است كه دراولويت های بعدی قرار مي گيرند.
بعد از اختراع و ورود فناوري هايی چون راديو، فيلم و تلويزيون به حوزه آموزش وپرورش، كه در دوران خوداختراعات بسيار بزرگیبوده اند، حال نوبت به فناوری بسيار پيشرفته و پيچيده فناوری اطلاعات و ارتباطات(ICT) رسيده است تا در ميدان تعليم و تربيت به جولان پردازد.چندين دهه است كه فناوری نوين اطلاعات و ارتباطات تمام حوزه هایفعاليت بشری از جمله تعليم و تربيت راتحت تأثير قرار داده است.
فرا پژوهش های انجام شده در اين زمينه نشان مي دهدكه تاكنون در برخورد با اين فناوری سه رويكرد مختلف اتخاذ شده است: تحو لگرا، اصلا حگرا و مديريتی.
در رويكرد اول تصور بر اين است كه اين فناوری ازچنان قابليتی برخوردار است كه می تواند در تمام اركان آموزش وپرورش از هدف ها گرفته تا ابزارها تحول اساسی ايجاد كند.اما طرفداران رويكرد اصلاح گرا اميدوارند كه اين فناوری بتواند كاستی ها و نواقص حال حاضر نظام آموزش وپرورش را برطرف كند و همگام با توسعه جوامع جهانی، ضمن تحقق هدف های ارزشی چون برقراری عدالت آموزشی،كيفيت فرايند ياددهی و يادگيریرا ارتقا دهد.در رويكرد مديريتی، فناوری اطلاعات بيش تر در جهت هدف های مديريتی، از جمله راه اندازی شبكه های ملی ومحلی مدارس به منظور پايش و هدايت عملكرد نظام آموزشی مورد استفاده قرار خواهد گرفت.
در مقايسه فناوری اطلاعات و ارتباطات با ديگرفناوری ها، بايد متذكر شد كه فناوری اخير از اين امتيازبرخوردار بوده است كه رويكرد جهانی در قبال به كارگيری آن در امر آموزش ابتدا به ساكن مثبت بوده است؛ در حاليكه ديگر فناوری ها مدت ها بعد از اختراع و به كارگيری آن ها در ديگر حوزه های فعاليت بشری وارد حوزه آموزش شده اند. با وجود اين رويكرد مثبت جهانی، بايد اذعان كردكه كارشناسان و سياست گذاران تعليم و تربيت از بسياری جهات بايد منتظر فراهم شدن زيرساخت های فناوری اطلاعات و ارتباطات در سطح كلان كشور، منطقه ای وحتی بين المللي باشند.
اگر همه گير شدن فناوری هايی چون راديو و تلويزيون در طول پنجاه و بيست سال اتفاق افتاد، نفوذ فناوری آی سی تی در كشورهای مختلف در كم تر از يك دهه رخداده است. در سطح بين المللی شاخص های متفاوتی رابراي تعيين ميزان برخورداریكشورها از اين فناوری درنظر مي گيرند كه از جمله آن ها می توان به تعداد رايانه هایشخصیكاربران اينترنت، ، پهنای باند و قيمت ISP Server تعداد شركتهای خدما ت دهند اينترنت اتصال به اينترنت اشاره كرد.بنا به گزارش بانك جهانی درباره وضعيت آی سی تیكشورها، براي نمونه تعداد كاربران اينترنت در سال 2003در ايران حدود 50 نفر، در فرانسه حدود 400 نفر و درمالزي حدود 200 نفر براي هر 1000 نفر بوده است.چنين تفاوت فاحشیرا مي توانيد در مقايسه كامپيوترهای شخصی و تعداد مشتركين تلفن های ثابت و همراه نيزمشاهده كنيد.
طبق آمار منتشر شده از سوي ITU شاخص های آی سی تی در كشورهای در حال توسعه (مانند ايران) بسيار پايين تر از متوسط كل جهان است .بين كشورهای در حال توسعه (بدون در نظر گرفتن كشورمالزی كه از وضعيت بسيار بهتری برخوردار است) ايران ازجايگاه نسبتاً قابل قبولی برخوردار است. مطابق همين آمارتعداد كاربران اينترنت در كشورهای خاورميانه و شمال آفريقا در طی دو سال (سال 2002 تا 2004 ) بيش از چهاربرابر رشد كرده است.
پيش از اين اشاره كرديم كه رويكرد جهانی درخصوص به كارگيری آی سی تی در امر آموزش مثبت بوده و يكی ازاركان آی سی تی در جهان را به خود اختصاص داده است وحوزه های هشت گانه آن در جهان عبارت اند از:
پژوهش های متعددی درخصوص به كارگيری آی سی تی در حوزه تعليم و تربيت صورت گرفته است.عموم اين پژوهش ها تأكيد دارند كه در صورت استفاده صحيح و مناسب از ظرفي تهای اين فناوری، ميتوان ارتقای پيشرفت تحصيلی، افزايش سرعت يادگيری، تفكرو استدلال عميق تر، حمايت از مطالعه خود راهبر و بالارفتن عزت نفس در دانش آموزان را انتظار داشت بی شك آی سی تی مي تواند روندهای قديم و سنتی تدريس را بهبود بخشد و روندهای ابتكاری و جديدی رانيز خلق كند، به شرط آن كه در جايگاه مناسب خود درنظام آموزشی قرار گيرد. در دهه اخير كشورها براي ورودهرچه بيش تر آی سی تی به حوزه آموزش وپرورش تلاش كرده اند.
اندازه گيری ميزان رشد و توسعه در اين بخش نيازمندشاخص هایويژه ای بوده است.
با دقت در شاخص هاى يونسكو مي توان به جاي خالي برنامه درسی و نسبت آن با آی سی تی، معيارهای محتوايی آموزش الكترونيكی، ارزش يابی و مانند آن ها پی برد. اما در شاخص های كشورهای حوزه بالتيك به محتوای الكترونيكی آموزشی و نسبت آی سی تی و آموزش وپرورش توجه شده است
در اولين مجموعه شاخص هايی كه معرفی شده است، تنها دغدغه آموزش وپرورش فراهم كردن بسترهاو زيرساخت هاي فناوری اطلاعات است. در اين مرحله مسئله مهم وجود كامپيوتر و اتصال آن به شبكه است.
و نوع استفاده از آی سی تی، ميزان محتوای الكترونيكی و تأثير آن بر امر ياددهی و يادگيری، كيفيت نرم افزاری مورد استفاده و در مجموع نسبت آی سی تی و برنامهدرسي مورد غفلت قرار گرفته يا در درجه دوم اولويت واقع شده است. اما در شاخص های بعدی، غلبه بُعد محتوايی وكيفی آی سی تی بر بُعد سخت افزاری كاملاً مشهود است.مالزی نيز در شاخص های خود، فراهم بودن جنبه های سخت افزاری را پيش فرض گرفته و تنها به جنبه های محتوايی توجه كرده است.
شاخص های آی سی تی درآموزش وپرورش كشور مالزیعبارت اند از:
ايران نيز به تبع ديگر كشورهای توسعه يافته و درحال رشد، توسعه فناوری آی سی تی را در آموزش وپرورش دنبال كرده است. اين روند با تصويب و ابلاغ طرح تكفا وگنجاندن آن در قالب برنامه توسعه سوم در دستور كاروزارت آموزش وپرورش قرار گرفت.
نخستين اقدام طراحی سيستم مديريت بر مبنای اطلاعات بود كه در سال 1369 در اين خصوص مطالعه انجام گرفت جامعی براي تهيه سيستم ام آی اس MIS))
management information systems اما اين روند در ادامه به سازمان پژوهش و برنامه ريزی آموزشی واگذار شد. ازسال 1380 تاكنون بخش های مختلف طرح و تدوين برنامه های عملياتی راه اندازي گرديده و پروژه های اجرايی طرح توسعه فناوری اطلاعات و ارتباطات تعريف شده است.
در ادامه به عناوين مهم ترين پروژه ها يا محورهاي توسعه آی سی تی اشاره مي شود.
پروژه تجهيز مدارس به آزمايشگاه رايانه (با اولويت دادن به دبيرستا نها)
پروژه آموزش (معلمان، مديران، دانش آموزان)
پروژه پژوهش و توسعه
پروژهتوليد محتوای الكترونيكی
پروژه شبكه ملي مدارس.
همان طور كه از پنج پروژه فوق و محتوای سندراهبردیبرداشت مي شود، وزارت آموزش وپرورش در ابتداي كار در كنار شبكه و سخت افزار، به محتوای الكترونيكی، آموزش و تحقيق و توسعه نيز به خوبی توجه كرده است. در شكل سند راهبردی توسعه فناوری اطلاعات درآموزش وپرورش نشان داده شده است.بايد توجه داشت كه توسعه سخت افزاری شرط لازم براي توسعه آی سی تی در آموزش وپرورش است، اما شرط كافی نخواهد بود. براي نمونه در پژوهش بين المللی چين و فايلی در مورد كاربرد آی سی تی در كشورهای در حال توسعه، اين نتيجه مهم به دست آمد كه بين متغير قيمت اتصال به اينترنت از طريق تلفن ثابت و ميزان استفاده از آن در اين كشورها هم بستگی وجود ندارد.پژوهشگران از اين نتيجه اين طوراستنباط كرده اند كه قيمت پايين اتصال به اينترنت دليل استفاده بيش تراز آن نمي شود.
يكی از دلايل مهم استفاده از اينترنت خدماتی است كه كاربر از آن منتفع می شود. اگر خدمات ارائه شده ازطريق اينترنت مطابق نياز كاربر باشد، قيمت اتصال بهای اینترنت چندان تعيين كننده نخواهد بود.
با كمی تساهل و احتياط مي توان در مورد نرم افزارهای آموزشی و شبكه های اينترنتی وابسته به حوزه تعليم و تربيت نيز چنين نتيجه گرفت كه اگر تمام زيرساخت ها فراهم باشد اما محتوای الکترونیکی ارائه شده مبتنی بر ويژگی ها و نيازهایمخاطب يا كاربر نباشد، هدف نهايی سرمايه گذاری هاعقيم خواهد ماند. برعكس اگر محتوا يا خدمات ارائه شده متناسب با مخاطب و برآورده كننده نيازهای كاربران باشد،تقاضا براي فراهم شدن زيرساخت ها افزايش پيدا خواهدكرد و چه بسا افراد يا مدارس خود را براي تهيه برخي ازتجهيزات و سخت افزارها ملزم نمايند.
برای نمونه اگر شبكه رشد (شبكه ملي مدارس ايران)از لحاظ كيفی و محتوايی قوی و قدرتمند باشد و با برنامه درسی به درستی تلفيق شود، چه بسا خانواده ها براي بهره مندی فرزندان از مزايا و خدمات آن خود را در تهيهرايانه شخصی ملزم سازند.
الف) دانش آموزان
ب) معلمان
ج) مديران مدارس و كادر آموزشی
الف) دانش آموزان
ب) معلمان (آموزش هاي ضمن خدمت)
ج) مديران مدارس و كادر آموزشی
الف) امكانات و تجهيزات مدارس
ب) شبكه هاي ملی و محلی يا پايگاه هاي مدارس
ج) ميزان دسترسی دانش آموزان و معلمان (در مدرسه و خارج از مدرسه)
د) پشتيباني (مال، سخت افزاری و نرم افزاری)
الف) پشتيبانی
ب) مسائل حقوقی
ج) نظام تشويقی
الف) توليد
1: معلمان
2: دانش آموزان
ب: مصرف
1: معلمان
2: دانش آموزان
3: مديران و كادر آموزشی
4: فرهنگ مصرف
ج: مديريت و توزيع
1: برنامه ريزي و تعيين سياست ها
2: كنترل كيفيت محتوا
3: نظارت بر سيستم توزيع
4: حق مالكيت/ مسائل حقوقی
5: بازاريابي/ تبليغ
6- پژوهش و ارز شيابی
همان طور كه اشاره شد براي هدفمند كردن بحث هاي كارگروه مفاهيم كليدي مربوط به محتواي الكترونيكی درابتداي بحث به شركت كنندگان معرفي شد و هر جا نيازبود در مورد هر يك توضيح مختصري ارائه شد.
آموزش/ يادگيری
يادگيری: به فرايندايجاد تغيير نسبتاً پايدار در رفتار يا توان
رفتاری كه حاصلت جربه است گفته می شود
آموزش: فراهم آوردن فرصت هايي براي اين كه دانش آموزان ياد بگيرند
مجموعه تصميمات واقداماتی كه يكي پس از ديگری اتخاذ مي شود يا انجام مي گيرد و هدف از آن ها دست يابیهرچه بيش تر فراگيرنده به هد فهایآموزشی است نگر شها و رويكردهای متخصصان و صاحب نظران تعليم و تربيت به آموزش در دهه های اخير تغيير كرده است.
به مجموعة امكانات سخت افزاری، نرم افزاری، شبكه ای و ارتباطی به منظور دست يابی مطلوب به اطلاعات گفته مي شود. فناوری اطلاعات و ارتباطات اغلب در يك مفهوم و جايگاه خاص، مورد بررسی كاربردی دقيق تر قرار مي گيرد نظير فناوری اطلاعات و ارتباطات در آموزش، بهداشت كتابخانه ها و غيره
در سال 1985 مؤسسه جورجيای آمريكا تعريف نسبتاً جامع و قابل قبولی از فناوری اطلاعات و ارتباطات ارائه كرد:
فناوری اطلاعات و ارتباطات دانشی است كه به بررسی ويژگی ها و چگونگی اطلاعات، نيروهای حاكم بر جهانیاطلاعات، و ابزار آماده سازی آن ها براي به حداكثر رساندن دست يابی به اطلاعات، و قابل استفاده كردن آن مي پردازد. آماده سازی اطلاعات شامل تفكيك اطلاعات دقيق، علمی و مستند، جمع آوری، سازمان دهی، ذخيره، بازيابی، تفسير، اشاعه استفاده از آن مي شود.
ميزان دسترسی به فناوری اطلاعات وارتباطات
سهولت دسترسی و هم چنين ميزان ساعات در دسترس بودن رايانه و اينترنت در طول شبانه روز مدنظراست. به اين ترتيب در پژوهش حاضر دسترسی در خانه به صورت بی شترين ميزان دسترسی در نظر گرفته شده است و به ترتيب دسترسی در مدرسه، كافی نت، خانه قوام و دوستان و عدم دسترسی در رتبه های بعدی قرارگرفته اند.
ميزان استفاده از فناوري اطلاعات وارتباطات ميزان استفاده در اين كار گروه به مدت زمانی اشاره داردكه هر فرد از رايانه و اينترنت استفاده مي كند.
از نظر آلپورت نگرش ها شبيه صفات هستند،به جز اين كه نگرش ها هدف های خاصی دارند و شاملارزيابی هاي مثبت و منفی هستند. از نظر كتل، نگرش هاتمايلات، هيجان ها، و رفتارهای ما نسبت به يك شخص،شیء يا رويداد هستند. نگرش ها در برگيرنده هيجان ها،اعمال و عقايد هستند منظور از نگرش به فناوری اطلاعات و ارتباطات در اين كارگروه، ديدگاه كلی مديران، دبيران، دانش آموزان و والدين درقبال فناوری جديد (رايانه و اينترنت) است كه مثبت،منفی يا خنثا ارزيابی خواهد شد.
در اين پژوهش، منظور از دانش و مهارت فناوری اطلاعات و ارتباطات، دانش و مهارت های عملی ای است كه دبيران در قالب آموز شهای رسمی و غيررسمی درجهت به كارگيری و بهره گيری از رايانه و اينترنت، باهدف های گوناگون از آن برخوردارند. دانش، بيش تر به داده ها و اطلاعات شناختی اشاره دارد. براي نمونه اطلاع ازمباني رايانه و اينترنت و درك صحيح و جامع نسبت به فرایندهای كلی آن در طبقه دانش قرار مي گيرد. اما واژه مهارت، بيش تر به توانايی هاي عملی، مانند كار با ويندوزمديريت فايل ها، جست وجویاينترنتی، گفت وگوی اينترنتی و مانند آ ن اشاره دارد.
سيفرت انگيزه را به صورت نياز يا خواست ويژه اي تعريف مي كند. لفرانسوا(انگيزه را علت دليل اين كه چرا ما برخي رفتارها » و دليل رفتار مي داندرا انجام مي دهيم ولي برخی ديگر را انجام نمي دهيم،« انگيزه هاي ما هستندمنظور از انگيزة دبيران، مديران، كادر آموزشي ودانش آموزان نسبت به استفاده از فناوري اطلاعات وارتباطات اين است كه اين افراد تا چه اندازه به استفاده از رايانه و اينترنت در تدريس، آموزش و يادگيري علاقه نشانمي دهند و جهت صرف انرژی و وقت براي استفاده ازآن حاضرند و در مواردی آن را بر ديگر روش ها ترجيح میدهند.
منظور از تجهيزات و امكانات، وجود رايانه، دسترسی به اينترنت، اختصاص بودجه كافی برای تهيه مواد آموزشی براي استفاده در رايانه، وجود نرم افزارهای مناسب، و مانندآن در مدرسه است.
در سال 1985 مؤسسة جورجيای آمريكا تعريف نسبتاً جامع و قابل قبولی از فناوری فناوری » : اطلاعات و ارتباطات ارائه كرداطلاعات و ارتباطات دانشی است كه به بررسی ويژگيها و چگونگی اطلاعات،نيروهايی حاکم برجهان اطلاعات، و ابزارآماده سازی آن ها برای به حداكثر رساندن دستيابی به اطلاعات، و قابل استفاده کردنآن ميپردازد
مفهوم شبكه مدارس از اواسط دهه 1990 رواج يافته است يعني همان زمانی كه اينترنت به صورت گسترده تری در آموزش مورد استفاده قرار گرفت. تعاريف و فعاليت های شبكه مدارس متفاوت هستند اما به طور كلي مي توان شبكه مدارس را به عنوان شبكه ای توصيف كرد. برایپشتيبانی از استفاده مؤثر آی سی تی، به ويژه اينترنت جهت ارتقای آموزش و تشويق ارتباط و همكاری بیشتر در بين شبكه های مدارس . شبكه های مدارس مي توانند بومی، ملی يا بين المللی (منطقه ای) باشند.يكی از اولين شبكه های مدارس بين المللی شبكه مدارس نورديك 3 دهه 1990 توسط شوراي مديران نورديك تأمين شد.
تقريباً در همان زمان، در جاهای ديگر نيز شبكه مدارس بومه و ملی راه اندازی شد، مثلاً شبكه مدارس اوهايودر سال 1994 يا شبكه مدارس اروپا و شبكه (Ohio)مدارس كانادا كه هر دوی آن ها در اواسط دهه 1999تاسیس شدند .
محتوای الكترونيكی انواع مختلفی دارد كه همه آن ها مدنظر متخصصان تعليم و تربيت نيست. از اين روتقسيم بندی زير مي تواند به تفكيك محتوای الكترونيكی آموزشی از ديگر انواع آن كمك كند
در ادامه به طور مستقيم و غيرمستقيم به اهميت وضرورت محتوای الكترونيكی آموزشی پرداخته شده است و سپس لزوم بهره برداري از محتوای الكترونيكی درسرفصل های زير خلاصه شده است:
نویسنده :مریم اسماعیلی
هوش مصنوعی وب سایت محتوای نو ، مطالب زیر را به شما پیشنهاد میدهد :
◆ دانلود نمونه محتوای الکترونیکی و نمونه کارها
سفارش تولید محتوا
■ سفارش تولید محتوای الکترونیکی
■ سفارش تولید محتوا
دوره های جامع آموزش تولید محتوا
■ آموزش تولید محتوای الکترونیکی آموزشی
■ آموزش تولید محتوا ویژه تبلیغات آنلاین
ما در حوزه های زیر فعال هستیم:
■ تولید محتوای الکترونیکی ویژه آموزش مجازی و کلاس معکوس
■ تولید محتوا ویژه کسب وکارها و دیجیتال مارکتینگ
■ تولید انواع نرم افزار های آموزش مجازی
■ توانمند سازی سازمانها و موسسات و اشخاص در حوزه تولید محتوا
■ کمک به سازمانها در قالب کوچینگ و مربیگری در راستای تولید محتوا و استقرار انواع سامانه و نرم افزار آموزش مجازی