منظور از آموزش مجازی و تولید محتوای کارکنان، آموزش مجازی افراد با استفاده از فناوری اطلاعات و ارتباطات است. یك سیستم آموزش مجازی محیطی مجازی فراهم میکند تا فراگیر بدون نیاز به حضور یاد دهنده بتواند مطالب را فراگیرد. آموزش مجازی و تولید محتوای  الکترونیکی نوع جدیدی از آموزش است که در آن نیازی به حضور فراگیران در کالسهای برنامه ریزی شده نیست. در واقع یك محیط آموزشی مجازی در شبکه است و موضوعهای آموزشی به نحوی طراحی شده اند که کارکنان را به بهترین روش راهنمایی کنند چرا که آنها در کلاسهای درس حضور نداشته و از ارتباط مستقیم استادان بی بهره اند. هدف آموزش مجازی و تولید محتوای الکترونیکی ارتقای دانش و مهارتهای نیروی انسانی با بهکارگیری برنامهای به روز و مقرون به صرفه است حتی اگر کارکنان شرکت وقت کافی برای حضور در کالسهای سنتی داشته باشند،باز هم آموزشهای مجازی زنده مبتنی بر کلاس درس، هزینه بالای برای سازمانها ایجاد خواهد کرد. ضمن این که کارکنان باید همزمان با پیشرفت فناوری،اطلاعات خود را به روز کنند. با توجه به استقبال و کمبود نیروی کار متخصص در جامعه و عدم ظرفیت مراکز آموزشی، به نظر میرسد آموزش مجازی و تولید محتوای الکترونیکی  میتواند گامی موثر در جهت پوشش نیازهای آموزشی و مهارتهای شغلی شرکت ها بردارد. علاوه بر این از آنجایی که آموزش مجازی و تولید محتوای الکترونیکی میتواند مهارتهای کامپیوتری و فناوری اطلاعات کارآموزان را ارتقاء بخشد، بیشك فرد برای ادامه خدمت آمادگی بیشتری پیدا میکند، چرا که در تمام دنیا فناوری اطلاعات به عنوان ابزاری در خدمت رشته ها و مشاغل درآمده و عالوه برکاهش هزینه ها و کمك به بهبود مشاغل سنتی، مشاغل جدیدی را نیز تعریف کرده است. بنابراین باید گفت آموزش کارکنان به شیوه مجازی و الکترونیکی باعث ارتقاء سطح نگرش افراد نسبت به استفاده از فناوری اطلاعات در مشاغل خواهد شد.

استفاده از آموزشهای مجازی و تولید محتوای الکترونیکی  در سازمان توسعه آموزشی، توسعه فنی و فناوری، توسعه فرهنگ سازمانی وتوسعه مالی و اقتصادی را محقق میسازد. در این روش آموزش نیازی به حضور کارکنان شرکت در مرکز آموزش نیست، زیرا از طریق هر سیستم کامپیوتری، وب دردسترس است و بر طبق تحقیقات انجام شده زمان مورد نیاز برای آموزش مجازی و تولید محتوای الکترونیکی به وسیله کامپیوتر، 11 درصد کمتر از روش سنتی است.

تأثیر آموزش مجازی و تولید محتوای الکترونیکی در سازمان ،بر کارکردهای سازمان یکی از مهمترین اهداف سازمانها، آموزش مجازی و تولید محتوای الکترونیکی کارکنان و افزایش سطح دانش آنان برای رسیدن به کارکردهای مؤثر و بهینه و بهره وری هرچه بیشتر است.

هزینه های قابل توجه آموزش مجازی و تولید محتوای الکترونیکی در سازمان  ،بازآموزی نیروی انسانی و محدودیتهای آن، اندیشه استفاده از فناوریهای برتر و جایگزین به قصد کاهش هزینه ها، ارتقای کیفیت آموزش، امکان دسترسی گسترده تر و عادلانه به منابع آموزشی را متصور میسازد.

به کارگیری این روش آموزش مجازی و تولید محتوای الکترونیکی در سازمان ، میتواند توانمندسازی کارکنان را در ابعاد مهارتی و دانشی با به  کارگیری فناوری اطلاعات و ارتباطات به منظور افزایش و تعمیق مهارتهای فردی،گسترش کارکردها و ارتقاء بهره وری سازمان را به همراه داشته باشد

عوامل حیاتی موفقیت برای پیاده سازی سیستمهای اطلاعاتی در شش بعد با توجه به شباهتهای آنها دسته بندی شده است. بعد سازمانی شامل عوامل مربوط به رهبری، پشتیبانی مدیریتی، ارتباطات، استراتژی، فرهنگ و انگیزه است. بعد دیگر، فناوری در مورد مسائل مرتبط با چالشهای تکنولوژیکی و شرایط تجهیزات میباشد. آموزش آموزش مجازی و تولید محتوای الکترونیکی در سازمان ، کاربران وکارمندان(، ارزیابی، مردم مهارتهای فنی و مدیریتی کافی و داده ها ابعاد دیگر درنظر گرفته شده در این مطالعه هستند

کیفیت زیرساخت سیستم آموزش مجازی و تولید محتوای الکترونیکی در سازمان :

به منظور بررسی کیفیت زیرساخت سیستم آموزش مجازی و تولید محتوای الکترونیکی ، پرسشنامه ای برای بررسی درک پاسخ دهندگان از کیفیت اجزای خاص سیستم آموزش مجازی و تولید محتوای الکترونیکی در سازمان مناسب بودن آنها طراحی شد. کیفیت زیرساخت میتواند از طریق بررسی هر دو بعد سخت افزار و نرمافزار ارزیابی شود

کیفیت ارتباطات و آموزشی سیستم آموزش مجازی و تولید محتوای الکترونیکی در سازمان :

محتوای آموزشی در سیستم آموزش مجازی به صورت الکترونیکی ارائه میشود. این وسایل الکترونیکی معمولابه صورت کتابهای الکترونیکی و درسهای صوتی و ویدئویی ضبط شده است. در بسیاری از موارد، مواد آموزش مجازی و تولید محتوای الکترونیکی درسازمان مرتبط از طریق اینترنت دریافت میشود و متناسب با سرفصلهای آموزشی تطبیق داده میشود. ارتباطات در اینجا به دریافت مستندات از طریق شبکه، قرار دادن مواد آموزش مجازی و محتوای الکترونیکی  در شبکه و ارتباطات پست الکترونیکی اشاره دارد. محتوای آموزش مجازی و تولید محتوای الکترونیکی  باید متناسب با استانداردهای آموزشی باشد و به فراگیران اطلاعاتی در زمینه یادگیری آنها بدهد. مواد آموزشی دریافت شده از طریق اینترنت نیز باید با دقت بررسی شود و تغییرات الزام متناسب با استانداردهای آموزشی در آنها داده شود. جنبه های کیفیتی محتوا و ارتباطات شامل دقت محتوا و اطلاعات، کامل بودن، فرمت، قابلیت اعتماد و به موقع بودن میشود. قابلیت اعتماد سیستم ارتباطات در سیستم آموزش مجازی و تولید محتوای الکترونکی کارکنان بسیار حیاتی است. سیستم آموزش مجازی و محتوای الکترونیکی در سازمان باید به فراگیر محتوای مربوط به برنامه های آموزشی را ارائه دهد. بخشی از این محتوا از طریق همکاری و مشارکت مدرسین در سیستم آموزش مجازی و تولیدمحتوای الکترونیکی در سازمان ایجاد میشود. این یك اقدام اولیه و برگرفته از انتشارات موجود در سیستم سنتی است که همچنان تحت یك فرایند بررسی دقیق است. محتوای تولیدشده توسط مشارکت مدرسان توسط کاربران مورد ارزیابی قرار میگیرد. فراگیران نیز نیاز به ایجاد یك محیط همکاری و تعاملی برای کارگروهی دارند که این از طریق ارتباط با پست الکترونیکی میسر میشود. این متغیر مستقل نشان دهنده مناسب بودن محتوای آموزش مجازی و محتوای الکترونیکی  و کارایی ارتباطات برای حمایت از هدف نهایی بیانشده است. در ارزیابی کیفیت محتوای آموزشی و ارتباطات، پرسشنامه مسائل مربوط به بهره وری از دسترسی به محتوای آموزش مجازی و محتوای الکترونیکی در سازمان ، ارتباط محتوا با برنامه آموزشی، کیفیت فرمت محتوای آموزش مجازی و تولید محتوای الکترونیکی در سازمان ، اطمینان از تبادل اطلاعات با فراگیران و در دسترس بودن محتوای تولیدشده توسط مشارکت مدرسان از طریق شبکه سیستم آموزش مجازی و محتوای الکترونیکی در سازمان  موردبررسی قرار میگیرد.

کیفیت خدمات کارکنان فنی سیستم آموزش مجازی و تولید محتوای الکترونیکی در سازمان :

همانطور که مراکز آموزشی منابع الکترونیکی را با برنامه درسی خود ادغام میکنند، مدرسان نیز به سیستم قابل اطمینانی نیاز دارند که انتقال محتوای آموزشی آنها را به فراگیران تسهیل کنند و به فراگیران امکان دستیابی به محتوای آموزشی را بدهد. مدرسین در شرایط چالشبرانگیزی قرار میگیرند. فضاهای آموزشی معمولا پرجمعیت هستند و مدرسینی که تحت آموزش مجازی و تولید محتوای الکترونیکی در سازمان  هستند و یا آموزش مجازی و محتوای الکترونیکی لازم را کسب نکرده اند معمولا به تنهایی نمیتوانند بر این چالش فائق آیند.

برای بهبود یادگیری در کلاس با به کارگیری فناوری اطلاعات و ارتباطات، سیستم آموزش مجازی و تولید محتوای الکترونیکی در سازمان نیاز به کادر فنی دارد تا حمایت لازم از مدرسان و فراگیران کارکنان را فراهم کند و از عملیات نگهداری لازم و همچنین آموزش لازم اطمینان حاصل شود . با این اقدام از شرکت پیوسته کلیه کاربران در دسترسی به منابع الکترونیکی اطمینان حاصل میشود. خدمات و سرویسی که توسط کادر فنی ارائه میشود یکی از بزرگترین موفقیتهای پیاده سازی سیستم آموزش مجازی و تولید محتوای الکترونیکی در سازمان است.

توانمندسازها عواملی هستند که سازمان را در تبدیل به یك سازمان یادگیرنده یاری میکنند. اگر تمامی عوامل توانمندساز مهیا باشد اما محیط لازم برای رشد سازمان یادگیرنده وجود نداشته باشد، تمامی کوششها بی ثمر و یا لااقل کم اثر خواهند بود.ممکن است عوامل توانمندساز در مدلها و نگرشها و شرایط مختلف متفاوت باشند، اما چهار عامل ذیل به صورت عمومی وجود دارند

1. استراتژیها و سیاستها
2. رهبری
3. مدیریت
4. مدیریت بر افراد
5. فرآیندهای منابع انسانی
6. فناوری اطلاعات

فناوری اطلاعات یکی از مهمترین و موثرترین توانمندسازها در سازمانهای یادگیرنده است. به طوری که میتوان ادعا کرد حتی در صورت وجود سایر توانمندسازها، بدون فناوری اطلاعات تحقق سازمان یادگیرنده ناقص و یا غیر ممکن خواهد بود.

1. سازمانهای یادگیرنده نیازمند حداقل قابلیتهای زیر هستند: -
2. هوش و حافظه سازمانی جهت حفظ و نگهداری و انتشار دانش و تجربه
3. امکانات همکاری، هماهنگی و کار تیمی ورای مرزهای جغرافیایی و حتی زمانی
4. برقراری ارتباط جهت تبادل پیام، فایلها و.....
5. ایجاد، بازیابی و ارایه اطلاعات بهنگام.

پروبست و باشل معتقدند که حداقل 4 رویکرد مختلف وجود دارد که سازمانها آنها را برا ی ایجاد یادگیری در سازمان اتخاذ می کنند

1. یادگیری توسط توسعه یك راهبرد
2. یادگیری توسط توسعه یك ساختار
3. یادگیری توسط توسعه یك فرهنگ
4. یادگیری توسط توسعه منابع انسانی

میزان استفاده از سیستم آموزش مجازی و تولیدمحتوای الکترونیکی در سازمان :

استفاده از سیستمهای اطلاعاتی را به اندازه میزانی که این سیستمها در عملیات کاربران بکار گرفته میشود، تعریف کرده اند.

عملیات انجام شده در سیستم آموزش مجازی و تولید محتوای الکترونیکی در سازمان شامل یادگیری، آموزش و مدیریت آن است. بنابراین در این پژوهش، میزان استفاده از سیستم آموزش مجازی و تولید محتوای الکترونیکی در سازمان  توسط کارکنان در ارتباط با مدیریت، آموزش و یادگیری ارزیابی میشود.

ویژگیهایی از میزان استفاده از سیستم که مورد ارزیابی قرار میگیرد شامل:

• میزان کاربردی بودن استفاده از سیستم،
• زمینه استفاده از سیستم
• ، قابلیت اطمینان در سیستم،
• ویژگیهای سیستم با توجه به بودجه صرف شده و توافق بر بودجه تخصیص یافته است

رضایت کاربران سیستم آموزش مجازی و تولید محتوای الکترونیکی در سازمان : کاربر سیستم یك دیدگاه قضاوتی از کل سیستم دارد و سطح رضایت یا عدم رضایت خود را بیان میکند. کاربری که از عملکرد سیستم ناراضی است، عدم رضایت خود را از طریق اعتراض و شکایت اعلام میکند میتوان با درخواست از کاربران جهت لیست کردن شکایات خود در زمینه های مختلف سیستم، میزان شدت این نارضایتیها را اندازه گیری کرد. توسط مقیاس پنج نقطهای لیکرت و با اختصاص یك نمره به شکایت کاربران، میتوان میزان نارضایتی را اندازه گیری نمود

این ارزیابی شامل کل سیستم می- شود، از زیرساخت تا محتوای آموزش مجازی و محتوای الکترونیکی  و ارتباطات درسازمان، اثربخشی آموزش مجازی ، خدمات ارائه شده توسط کادر فنی و استفاده از سیستم را شامل میشود. از پاسخ دهندگان خواسته شد سطح نسبی از رضایت خود از سیستم آموزش مجازی و تولید محتوای الکترونیکی را با توجه به کافی بودن محتوای آموزش مجازی و محتوای الکترونیکی در سازمان ، کارآمد بودن مکان محتوای آموزش مجازی و محتوای الکترونیکی درسازمان ، دسترسی به مطالب بیشتر، بازدهی ارتباطات و در دسترس بودن اطلاعات مفید مرتبط، بیان کنند.

. عمل نوآوری در یك سازمان ممکن است از سطح کاربر شروع شود و بر مبنای ظرفیت جذب کاربران به صورت فردی باشد. یك جریان از نوآوریها از طریق شبکهای از کاربران اعلام میشود که اغلب نیاز به اعمال بهبود در سیستم را بیان میکند و ممکن است این نوآوریها منجر به بهبود کیفیت سیستمهای اطلاعاتی شود. نرم افزارهای منبع باز، یك دلیل زنده از موفقیت نوآوری کاربران شبکه است. کاربران نرم افزارهای منبع باز دست به نوآوری میزنند و نوآوری خود را به صورت رایگان در اختیار اعضاء شبکه قرار میدهند تا آنها این نوآوریها را در نرم افزار اعمال کنند و در نتیجه باعث بهبود و ارتقاء سرویسهای نرم افزار میشود. در سیستم آموزش مجازی، کاربران کارکنان، مدرسان، کارکنان بخش خدمات فنی و افراد انجمنها  دانشهای متفاوتی دارند که میتواند باعث طرحهای جدید در طول ادغام سیستم اطلاعاتی با برنامه های آموزشی شود. اگر مستندسازی به طور کامل انجام شود این قبیل نوآوریها میتواند به عنوان منابع مؤثری برای بهبود سیستم آموزش مجازی و تولید محتوای الکترونیکی در سازمان  به حساب آید

نتیجه گیری :

شکی نیست که از سیستمهای آموزش مجازی و محتوای الکترونیكی در اکثر سازمان ها استفاده میشود. بنابراین لازم است، عواملی که تعیین کننده موفقیت آموزش الکترونیکی میشود ارزیابی شود. مطالعات مختلفی توسط محققان مختلف بر عوامل حیاتی موفقیت در سیستمهای اطلاعاتی و آموزش مجازی و تولیدمحتوای الکترونیکی در سازمان انجام شده است و همچنین چارچوبهایی نیز ارائه شده است در این مقاله، در قسمتهایی سیستمهای اطلاعاتی و آموزش مجازی و تولید محتوای الکترونیکی در سازمان  مورد بحث قرار گرفت و فاکتورهای حیاتی موفقیت که باید در انتخاب و بکارگیری سیستم آموزش مجازی و تولید محتوای الکترونیکی درسازمان  در نظر گرفته شود نیز نشان داده شد. ایده شناسایی فاکتورهای حیاتی موفقیت به عنوان پایه ای برای اتخاذ تصمیم برای بکارگیری آموزش مجازی و محتوای الکترونیکی در سازمان به معنای نمایش مسائل اصلی است که بدون آنها شانس کمی برای موفقیت پروژه وجود خواهد داشت.

به نظر میرسد آموزش مجازی و محتوای  الکترونیكی در سازمان  به عنوان یك پشتیبان مهم در آموزش به رسمیت شناخته شده است. به منظور تسهیل در تصمیم بکارگیری سیستم آموزش مجازی و محتوای الکترونیکی در سازمان  ، یك چارچوب برای حمایت از تصمیم گیری ارائه شده است. پژوهشهای آینده باید اعتبار این چارچوب را با جمع آوری نظرات گروهی از کارشناسان بررسی کند و چارچوب را پس از یك نظرسنجی ارزیابی نمایند.

تولید محتوای الکترونیکی و آموزش مجازی در آموزش سازمانی فرآیند ایجاد، حفظ و انتقال دانش در درون سازمان است. هدف از آموزش مجازی و تولید محتوای الکترونیکی سازمانی توسعه مهارت ها و دانش افراد است تا بتوانند نقش‌های خود را بطور مؤثر و کارآمد انجام دهند. آموزش مجازی و محتوای الکترونیکی سازمانی شامل آموزش هایی برای حمایت از اهداف استراتژیک مشاغل سازمانی و برآوردن نیازهای آموزشی است که در پروژه‌ها و فرایندهای سازمانی مشترک است.
آموزش مجازی ومحتوای الکترونیکی در سازمان  کارآمد نیازمند ارزیابی نیازها، برنامه ریزی، طراحی دستورالعمل و ابزار و رسانه‌های آموزشی مناسب است. به عنوان یک فرایند سازمانی، مولفه‌های اصلی آموزش شامل برنامه های مستند، پرسنل با تسلط مناسب بر رشته های خاص و سایر زمینه های دانش و سازوکارهای سنجش اثربخشی برنامه آموزش مجازی سازمانی  است.

اهمیت آموزش مجازی سازمانی با مزایای مختلفی در سازمان هایی که فرهنگ یادگیری را ایجاد می کنند نشان داده می شود

• افزایش رضایت  شغلی کارمندان
• افزایش حقوق کارمندان
• افزایش ارتقای شغلی کارمندان
• مدیریت دانش
• افزایش بهره وری، سود و کارایی
• توسعه مهارت‌های رهبری در همه سطوح
•  سازگاری سطح بالا در کل سازمان 

هنگامی که سازمان ها وقت و منابع خود را به توسعه فرهنگ یادگیری و اجرای آموزش مجازی سازمانی اختصاص می دهند، رقابت ‌پذیری بیشتری خواهند داشت. این افزایش توانایی واکنش سریع به تغییرات سریع بازار فقط یکی از دلایل اهمیت آموزش مجازی سازمانی است.
متداول ترین روش برای سنجش اثربخشی آموزش‌های مجازی  سازمانی، منحنی یادگیری است. منحنی‌های یادگیری، رابطه‌ای را  نشان می دهند که چگونه سازمان با تولید بیشتر محصول یا ارائه خدمات، بهره وری، کارایی، قابلیت اطمینان و یا کیفیت تولید و بازده را افزایش می‌یابد. منحنی‌های یادگیری به دلیل میزان یادگیری سازمانی متفاوت است. میزان یادگیری سازمانی متأثر از مهارت فردی، پیشرفت در فناوری سازمان و پیشرفت در ساختارها، روال و روش‌های هماهنگی است.
یادگیری سازمانی به عنوان تابعی از تجربه در درون یک سازمان اتفاق می‌افتد و به سازمان اجازه می‌دهد تا در یک محیط در حال تغییر، رقابت کند. در یک کلام، یادگیری سازمانی پیشرفت فرایندی است که می تواند بهره وری، دقت و سود را افزایش دهد.

نویسنده :مریم اسماعیلی